اطلاعات حقوقی-“تعهدات بدون توافق”ضمان قهری”-دکتر حسن سعدی وکیل پایه یک

تعهدات بدون توافق

معمولاهرتعهدی که بر عهده کسی ایجاد می شود ناشی از توافقی است که درچهار چوب یک قرارداد بدست امده است.مثلا شخصی از شخص دیگر مبلغی پول بعنوان قرض مطالبه می کند.وام دهنده شرط می کند که درصورت پرداخت پول، وام گیرنده ظرف مدت دوماه وجه مذکور را به انضمام ماهیانه ۵% به وام دهنده باز گرداند.وام دهنده نیز این شرط را می پذیرد و توافق حاصل می شود.در بسیاری از موارد این توافق مکتوب شده بصورت یک قرارداد،در می اید و درمواردی هم بلحاظ اعتماد متقابل، قراردادی نوشته نمی شود.بنده توصیه و تاکید می کنم در زمینه هرنوع تعهدی موضوع را بصورت قرارداد، مکتوب نمایند.

اما در مواردی بدون توافق و بدون قراردادهم بعضی افراد ملزم به پرداخت خسارت یا اعاده وضع به حال سابق می شوند.تعهدات ناشی از این این مواردرا ضمان قهری گویند عبارتند از:

ضمان قهری که معنی اش این است که شخصی که عمدا یا اشتباها چیزی را که مستحق نبوده است ، دریافت نماید.مثلا از شخصی که هیچ طلبی نداشته مبلغی را مطالبه کند و شخص دوم بتصور این که بدهکار است آن مبلغ را بپردازد.دراین صورت تازمانی که مبلغ دریافتی بصاحبش مسترد نشود گیرنده ضامن و متعهداست که آن مبلغ را پس بدهد.دراین جا شاید گفته شود بنوعی بین طرفین توافق حاصل شده است که باید گفت این توافق ناشی از اشتباه است زیرا شخص دوم بتصور این که بدهکار است پرداخت وجه را قبول کرده حال ان که بدهکار نبوده است.همچنین اگر شخصی در منزل خود آتش بیافروزد و شعله های آن به خانه همسایه سرایت کند و موجب آتش سوزی خانه همسایه شود، آتش افروز ملزم به جبران خسارت همسایه است.علاوه برآن موارد زیر نیز موجب ضمان قهری می شود:

غصب

این اقدام بمعنی تسلط غیر قانونی بر مال دیگران.اگرکسی مال منقول یا غیر منقول دیگران را تصرف کند بدون اینکه قانونا حق این کار را داشته باشد ملزم است که از مال مذکور رفع تصرف نماید و خسارات وارده به مالک را نیز به وی بپردازد.

۲ – اتلاف

اگر کسی مال منقول یا غیر منقول کسی را تلف کند.مثلا درکنار ساختمان همسایه اقدام به خاک برداری در ملک خود نماید و ناخواسته بخشی از ساختمان همسایه یا تمامی آن تلف شود.دراینصورت خاکبردار ملزم به پرداخت خسارت به مالک ساختمان فروریخته است.

۳ – تسبیب

هرکس به هر نحو سبب تلف مال دیگران شود باید مثل یاقیمت آن را به مالک بدهد .و اگر سبب نقص یا عیبی در مال دیگران شودباید از عهده خسارت یا رفع عیب و نقص برآید.این موارد و بیش از آن مشمول مقررات مواد ۳۰۱ تا۳۳۷قانون مدنی ایران است

دکتر حسن سعدی: دکترای حقوق و وکیل پایه یک