اطلاعات حقوقی هر دوشنبه با دکتر حسن سعدی

مهاجرت یکی از راه های تغییر روش زندگی و بهره مندی از مواهب آن است.غیر از این انگیزه،دلائل دیگری هم برای مهاجرت متصوراست از جمله مصونیت از شکنجه و آزار، جلوگیری از تعقیب و مجازات بخاطر عقاید سیاسی و مذهبی و تامین حقوق انسانی.درهمه‌ی کشورهای جهان چنین پدیده ای وجود دارد.جنگ و فریند های آن نیز یکی از مهمترین انگیزه های مهاجرت است.درایران از زمان های دور این پدیده وجود داشته است.پس از حمله‌ی اعراب به ایران و استقرارنظام سیاسی برمبنای دین اسلام اغلب ایرانیان زرتشتی و سایر اقلیت های مذهبی به خارج ازایران بویژه هندوستان مهاجرت کردند.پارسیان هند فرزندان همان مهاجران هستند.موج دیگری از ایرانیان در

زمان صفویه به هند مهاجرت کردند که این بار بیشتر مهاجرین شعرا و نویسندگان بودند و هم این ها زبان و ادبیات پارسی را درهند گسترش دادند.پس از آن گسترده ترین موج مهاجرت ایرانیان پس از انقلاب سال ۵۷ و از کمی پیش از آن تا زمان حاضر را تشکیل می دهد.این بار مهاجرت بسمت اروپا و آمریکا صورت پذیرفت.

از این مقدمه که بگذریم مهاجران در کشور میزبان باید شخصیت انسانی خودرا حفظ کنند و از امتیازات و پشتیبانی قانونی درحد قابل قبولی برخوردارباشند.این وضعیت مبتنی بر وضعیت دیگری است که اقامت بر مبنای تابعیت، و پناهندگی مهمترین موارد آن است. اقامت ممکن است کوتاه مدت باشد مانند جهان گردی و یا بلند مدت مانند مهاجرین و پناهندگان.اینک مختصر و به گونه ای که برای هموطنان عزیز در اروپا مفید باشد ابتدا مطالب فوق را بررسی می کنیم و در مجال های آینده به بررسی مسائل حقوقی مبتلا به هموطنان عزیز خواهیم پرداخت.

۱ – تابعیت چیست؟

ساز و کار حقوقی که یک شخص حقیقی یا حقوقی را به یک دولت پیوند میدهد، تابعیت گویند.مراد از دولت، پدیده است که از ترکیب مردمی مشخص که درسرزمینی با مرزهای معین به رسمیت شناخته شده زندگی طولانی داشته خودرا سازمان داده و برای نظم ونسق جنبه های

زندگی فردی و اجتماعی خود حکومتی پدیدآورده اند و البته این حکومت نیز از طرف اکثریت کشورهای جهان و سازمان های بین ا لمللی برسمیت شناخته شود.

تابعیت با این تعریف دونوع است که عبارتند از تابعیت ملی و تابعیت اکتسابی

تابعیت ملی غیر ارادی و قهری است.بمحض این که طفلی در سرزمینی که دارای دولت است متولد می شود، تابعیت آن دولت بر او تحمیل می گردد.

ماده۹۷۶ قانون مدنی ایران مقرر داشته است:

اشخاص ذیل تبعه ایران محسوب می شوند

۱ – کلیه ساکنین ایران باستثنای اشخاصی که تبعیت خارجی آنها مسلم باشد.تبعیت خارجی کسانی مسلم است که مدارک تابعیت آن ها مورد اعتراض دولت ایران نباشد

۲ – کسانی که پدر آن ها ایرانی است اعم از اینکه در ایران یا در خارجه متولد شده باشند

۳ – کسانی که در ایران متولد شده و پآنان غیر معلوم باشد۴ – کسانی که در ایران از پدر و مادر خارجی که یکی از آن ها در ایران متولد شده باشد بوجود آمده اند

۵ – کسانی که در ایران از پدری که تبعه خارجه است بوجود آمده و بلافاصله پس از رسیدن به سن هیجده سال تمام لااقل یک سال دیگر در ایران اقامت کرده باشند و الا قبول شدن آن ها به تابعیت ایران برطبق مقرراتی خواهد بود که مطابق قانون برای تحصیل تابعیت ایران مققر است

۶ – هر زن تبعه خارجی که شوهر ایرانی اختیار کند

۷ – هر تبعه خارجی که تابعیت ایران را تحصیل کرده باشد.

تبصره – اطفال متولد از نمایندگان سیاسی و قنسولی خارجه مشمول فقرات۴ و ۵ نخواهند بود.

اما تابعیت اکتسابی که ارادی هم هست بنابه درخواست شخص از دولت معینی حاصل می شود مانندمورد بند۷ ماده۹۷۶ قانون مدنی ایران

بقیه بحث در هفته آینده بعرض خواهد رسید.

دکتر حسن سعدی : دکترای حقوق و وکیل پایه یک