بزرگداشت طوطی سخنور ، اقبال لاهوری( به قلم دکتر رحمان آدینه)

🔷امروز یادی کنیم از دکتر اقبال لاهوری که همواره یاد او در دل ها زنده و کلام او چاشنی سخن سخنوران، نویسندگان و شاعران است.
“مرگ را در حضرت اقبال هرگز راه نیست تا زبان فارسی زنده است او هم زنده است”
🔷محمد اقبال لاهوری تنها یک شاعر نیست؛ او فیلسوف و حکیمی متفکر و فرزانه و مجاهدی مبارز، سیاستمداری برجسته، عارفی دلسوخته، عاشقی دلباخته و آزاده ای خود آگاه و بیدادگری صلح جو و ادیبی پر آوازه است.
🔷آشکارترین ساحت زندگی اقبال؛ همان بعد عرفانی اوست که این موجب تمایز و سوز و حلاوت در کلام او گردیده است.
🔷اقبال در اشعار خود به اعتماد به نفس، خودشناسی، قهرمانی، دلاوری، خود کفایی و درک واقعی فرد مسلمان و کسب فضایل انسانی دعوت می کند:
“آتشی افروز از خاشاک خویش
شعله ای تعمیر کن از خاک خویش”
🔷اشعار اقبال از نگرش والای او و الهام گرفته از منبع وحی و سوز و گداز درون اوست:
“آنچه گفتم از جهانی دیگر است
این کتاب از آسمانی دیگر است”

🔷اقبال از هر بیت شعر، هدفی اخلاقی و الهی داشته است و بسیاری شاعران معاصر از جمله مشفق کاشانی و ملک الشعرای بهار(که امروز نیز بزرگداشت ایشان است) او را ستوده اند.
آنچه خواننده را شیفته شعر اقبال می گرداند مخالفت با تبعیض نژادی و قومیت ها ی افراطی و نیز عشق و ایمان راستین و بلند پروازی و دور اندیشی اوست.
🔷او زبان فارسی را برای نشر افکار خود برگزید زیرا زبان فارسی گسترده تر است و مردم هند نیز دوستدار آن هستند و در ترکمنستان و کشورهای تازه استقلال یافته تکلم می شود:
“فارسی گو گر چه تازی خوش تر است زآنکه فارسی در عذوبت شکر است”
🔷اقبال علوم و فرهنگ و تمدن غرب را از فلسفه و اخلاق، اقتصاد و سیاست گرفته تا جامعه شناسی و ادبیات انگلیسی و آلمانی و شعر غربی را فرا گرفت اما آنچه او را از تحصیلات آکادمیک فراتر برد “وجدان بیدار و قلب آگاه” او بود و خود او نیز بر این امر آگاه بود که شایستگی هایش مرهون تربیت الهی و نیروهای روحانی است. ایمان او ایمانی خشک و توخالی نبود بلکه اعتقادی آمیخته با عشق بود که قلب و فکر، عقل و اراده و احساسات او را تحت الشعاع قرار داده بود. آری هر گاه عشق در قلب آدمی جای گیرد غیر از محبوب، دیگر در برابر کسی کرنش نخواهد کرد.
🔷اقبال معتقد بود که ایمان بزرگترین قدرت و سرمایه اوست و حتی قرآن خواندن او نیز متفاوت بود و پدرش به او گفت: “قرآن را طوری بخوان که گویا همین الان بر تو نازل می شود” و ایشان تا پایان عمرش در دریای قرآن غوطه می خورد.
🔷ویژگی بارز دیگر شخصیت اقبال ” خودشناسی” او بود و در قصیده ای به زبان اردو می گوید: ای انسان در اعماق قلب خویش غوطه خور و خویشتن را بشناس تا راز زندگی را دریابی و همین گفتار را در قالب زبان فارسی اینگونه می سراید:
دل آن بحر است که او ساحل نورزد
نهنگ از هیبت موجش بلرزد
جهان دل جهان رنگ و مو نیست
درو پست و بلند و کاخ و کو نیست
زمین و آسمان چارسو نیست
در این عالم به جز الله هو نیست
🔷اقبال مربی و مرشد و استاد خود را مولانا می داند و می گوید: “صحبت پیر روم این راز را بر من کشف کرد که یک کلیم جان بر کف(حضرت موسی) از هزار حکیم که سر در جیب تفکر فرو برده اند، برتر است.”
اقبال لاهوری ساحت ها و ابعاد فکری متفاوتی دارد که هدف این نوشتار کوتاه گرامی داشتن یاد اوست.

🔷او ادیبی بود که رسالت خویش را به خوبی شناخت و خود را وقف ادب کرد و همه تمام و توان خود را در راه مبارزه با نادانی ها و دفاع از ارزش های اخلاقی به کار گرفت.