یادداشت های یک نویسنده

به قلم استاد فیض شریفی” نگاهی و آهی به شعر ،گاهی..، از زهره یوسفی”

روان شناسی اندوه نگاهی و آهی به شعر "گاهی" از زهره یوسفی...  

روان شناسی اندوه

نگاهی و آهی به شعر “گاهی” از زهره یوسفی

گاهی
باید تمام روزهای رفته را
زیر پا گذاشت
با چشمانی باز حال مستمر را
از ماضی های بعید
بیرون کشید و
زندگی را خلاصه کرد

در تویی که
هستی

اندوهان ما وقتی سالم و طبیعی می شود که پودری از شعر بر درد و آلام ما پاشیده شود .
اندوه هر شاعر و هر فرد مختص به خود اوست .یک اندوه ممکن است یک عمر طول بکشد چون گاهی وقت ها  اشخاص تاسیانی و نوستالژیک همچنان به دوست داشتن شخص از دست رفته ادامه می دهند .
از این زاویه نقطه ی اتصال مرگ و اندوه انبوه ، عشق است و برخی اوقات دلبستگی (attachment ).
در هر صورت با وجود تمام مصائب باید زندگی کرد:”

شو تا قیامت آید زاری کن
کی رفته را به زاری باز آری

هموار کرد خواهی گیتی را
گیتی است کی پذیرد همواری ؟”

دشوار خواهد بود مرگ عزیزان اما جزء جدا نشدنی از تلاش ما برای کنار آمدن با جدایی و مرگ است تا بتوانیم در هر صورت زندگی کنیم .
یوسفی شاعر می گويد:”

گاهی
باید تمام روزهای رفته را
زیر پا گذاشت…”

شاعر می خواهد بگوید خودت را در اندوه مستغرق نکن ، چاره ای نیست باید زندگی کنی حتا اگر آن کس را که دوست می داشته ای نقش مهمی در زندگی تو داشته باشد یا  ( محبوب یا آدم مهم دیگری ) باشد .
می بینیم که اندوه و انواع داغدیدگی اشکال مختلف و متفاوتی دارد ولی امری اجتناب‌ناپذیر است که دربرگیرنده ی تجربه های زیستمانی، عاطفی، شناختی و روانی است و به شکل طیف گسترده‌ای از رفتارهای قابل مشاهده بروز داده‌ می شود.اندوه اجتناب‌ناپذیر است ولی ما به آن ”  نیاز ” هم داریم .باید اندوه عشق زنده ی دیگری را جانشین گردانیم و بر خود هموار کنیم تا اندوه پیشین به طور مبسوطی کنار گذاشته شود .
به قول مولوی که گفت :”

نبرد عشق را جز عشق دیگر ” .

پس شرط اصلی همین است که روندی را باید طی کنیم تا از نظر عاطفی از فرد در گذشته‌ جدا کنیم تا دلبستگی ها و وابستگی ها / روابط جدیدی ایجاد کنیم تا مابقی عمر را به زندگی بپردازیم :”

و با چشمانی باز
حال  مستمر را
از ماضی های بعید
بیرون کشید و زندگی را
خلاصه کرد
در تویی
که هستی .”

” ماضی ” نه ، در ” ماضی های بعید ” اتفاق های زیادی افتاده است. در این ماضی ها از خیلی ها جدا شده ایم ، جدایی ها خیلی نرم تر و مهرانگیزتر از مرگ از دست رفته ای است .
یوسفی همه را با هم درهم می لولاند. می گوید : هر اتفاقی که برای تو رخ داده باشد حال ات را بکن .مستمرا حال بکن .

دردناک است که آدمی فرزندی یا کسی را از دست داده باشد و بتواند حال کند .مرگ فرزند جوان ،  نمود بارز شکست خانواده یا جامعه و برباد رفتن امیدها و آرزوهاست .

اسماعيل خویی به فرزند از دست رفته اش می گويد:”

اگر خواهی که بی تو زنده مانم برو از یاد من ای هومن من ” .

ما ملتی تاسیانی هستیم .هماره به عقب می  نگریم و می گوییم :” آن روزها رفتند ، آن روزهای خوب …”
انگار برای ما حال و آینده ،  گذشته است و این ،خیلی غم انگیز است .وقتی عزیزی می رود ، جدا می شود و دیگر تو را نمی خواهد در این حالت ،  حالت عادی زندگی پاره‌ پاره‌ می شود .ما در هر صورت مجبوریم دنیای طبیعی جدیدی بنا کنیم تا فرد درگذشته در آن نقشی نداشته باشد.
آیا کسی که می آید حتا اگر انسی و انیسی باشد می تواند تکه تکه های تو را به هم پیوند بزند؟

فکر نکنم بتوان همه ی حال های مستمر را در کسی خلاصه کرد ؟ تو اگر می توانی بستان و بزن .

فيض شريفی

خرداد ماه ۱۴۰۱