به مناسبت بیست مهر،روز بزرگداشت حافظ شیرازی

روز حافظ در تقویم ایرانی، ۲۰ مهرماه را به خود اختصاص داده است. بزرگداشت حافظ، هرساله بهانه خوبی برای گردهمایی دوستداران ادبیات فارسی، شعر، فلسفه، منطق و عرفان است. اغلب این گردهمایی‌ها در شیراز و به ویژه در حافظیه یعنی آرامگاه حافظ در شیراز برگزار می‌شود.
حافظیه به فرمان رضاشاه با طرحی زیبا از آندره گدار بازسازی شد. این مکان در جنوب دروازه قرآن در حاشیه شمالی شیراز قرار دارد.
خواجه شمس الدین محمد شیرازی شاعر و حافظ قرآن، متخلص به حافظ و معروف به لسان الغیب از بزرگترین شاعران غزل سرای ایران و جهان به شمار می رود. او از بزرگترین شاعران نغزگوی ادبیات فارسی است که در اوایل قرن هشتم ه‍.ق- حدود سال ۷۲۷- در شیراز دیده به جهان گشود. پدرش بهاءالدین، بازرگان و مادرش اهل کازرون بود. پس از مرگ پدر، شمس الدین کوچک نزد مادر ماند و در سنین نوجوانی به شغل نانوایی پرداخت. در همین دوران به کسب علم و دانش علاقه مند شد وبعد از تحصیل علوم، زندگی او تغییر کرده و در جرگه طالبان علم درآمد و مجالس درس علمای بزرگ شیراز را درس کرد. او به تحقیق و مطالعه کتابهای بزرگان آن روزگار- از قبیل کشاف زمخشری، مطالع الانظار قاضی بیضاوی و مفتاح العلوم سکاکی و امثال آنها پرداخت. همچنین در مجالس درس قوام الدین ابوالبقاء عبدالله بن محمود بن حسن اصفهانی شیرازی نیز حضور داشت.
حافظ در دوران جوانی در حالی که در نانوایی اشتغال داشت برای اولین بار با شاخه نبات آشنا شد. شاخه نبات دختر ۱۴ ساله و زیبایی بود که در سال ۷۴۴ – ۷۴۵ با حافظ هجری قمری ازدواج کرد. گفته شده حافظ برای رسیدن به وصال یار به مدت ۴۰ شبانه روز در آرامگاه بابا کوی شب زنده داری کرد. در مورد نام همسر حافظ نقل‌های بسیاری وجود دارد. عده‌ای معتقدند ممکن است حافظ شیرین زبانی معشوقش را به شاخه نبات تشبیه کرده باشد و عده‌ای دیگر بر این باور هستند که نام او نسرین بوده است. حاصل ازدواج آنها فرزندی پسر بود که در دوران جوانی از دنیا رفت.
حافظ بیشتر عمر خود را در شیراز گذراند و بر خلاف سعدی به جز یک سفر کوتاه به یزد و یک مسافرت نیمه تمام به بندر هرمز همواره در شیراز بود.
وی در دوران زندگی خود به شهرت عظیمی در سر تا سر ایران دست یافت و اشعار او به مناطقی دور دست همچون هند نیز راه یافت. تفکر حافظ عمیق و زنده پویا و ریشه دار و در خروشی حماسی است. شعر حافظ همه بیت الغزل معرفت است
دیوان حافظ که مشتمل بر حدود ۵۰۰ غزل، چند قصیده، دو مثنوی، چندین قطعه و تعدادی رباعی است، تاکنون بیش از چهارصد بار به اشکال و شیوه های گوناگون، به زبان فارسی و دیگر زبان های جهان به چاپ رسیده است.

یوسف گم‌گشته بازآید بکنعان غم مخور
کلبهٔ احزان شود روزی گلستان غم مخور
ای دل غمدیده حالت به شود دل بد مکن
وین سر شوریده بازآید بسامان غم مخور
گر بهار عمر باشد باز بر تخت چمن
چتر گل در سر کشی ای مرغ خوشخوان غم مخور
دور گردون گر دو روزی بر مراد ما نرفت
دائماً یکسان نباشد حال دوران غم مخور
هان مشو نومید چون واقف نَه‌ٔ از سرّ غیب
باشد اندر پرده بازیهای پنهان غم مخور
ای دل ار سیل فنا بنیاد هستی برکند
چون ترا نوحست کشتی‌بان ز طوفان غم مخور
در بیابان گر بشوق کعبه خواهی زد قدم
سرزنشها گر کند خار مغیلان غم مخور
گرچه منزل بس خطرناک است و مقصد بس بعید
هیچ راهی نیست کانرا نیست پایان غم مخور
حال ما در فرقت جانان و ابرام رقیب
جمله میداند خدای حال‌گردان غم مخور
حافظا در کنج فقر و خلوت شبهای تار
تا بود وردت دعا و درس قرآن غم مخور

تنظیم:رامک تابنده

دبیر بخش فرهنگی