بورس، برترین و پرسود ترین بازار فروردین ماه . گزارش هفتگی بورس ایران و بازارهای جهانی ( محمد رضا حلمی)

به جرئت می توان گفت که بورس در هفته ی گذشته، فعالین بازار را به یاد روزهای داغ بهار و تابستان ۱۳۹۹ انداخت. تنها در هفته ی گذشته نزدیک به ۱۷ هزار میلیارد تومان پول تازه نفس توسط حقیقی ها وارد بازار شد که البته نزدیک به ۱۴ هزار میلیارد تومان آن مربوط به روز یکشنبه بود. حجم معاملات متوسط ۱۸ هزار میلیارد تومانی هم مهر تاییدی بر این حرکت سبز است. شکی نیست که پول های تازه نفس در هر بازاری و در هر زمانی عامل رشد یک بازار است و قدرت آن بر هر عاملی برتری دارد. در دو هفته ی گذشته شاخص کل از ۲ میلیون و ۲۰۰ هزار واحد تا ۲ میلیون و ۳۰۰ هزار واحد یک نفس آمده هر چند که دو سه روزی استراحت جزئی نیز داشته است. تا اینجای بازار شاخص کل و شاخص هموزن تقریبا بصورت یکنواخت رشد کرده اند. هم راستا با رشد بازار، معاملات اوراق مشارکت در بورس نیز بسیار جهش کرده است به طوری که در روز دوشنبه نزدیک به ۲۱۵ هزار میلیارد تومان حجم معاملات این اوراق بود که جای تامل دارد. خرید و فروش اوراق مشارکت عمدتا به دلیل پوشش کسری بودجه دولت می باشد. همچنین در شرایطی که بازار سهام بسیار داغ می شود(فراتر از حد معمولی) طبق تجارب سال های گذشته، دولت شروع به فروش بیشتر اوراق مشارکت می کند تا پول های سرگردان که به بورس آمده اند کمی هم به جیب دولت رفته و بازار نیز بیش از خواسته ی دولت رشد نکند.
همچون هفته های گذشته تاکید می کنم که بازار در حال حاضر با قیمت فعلی دلار صنایع، نه ارزان است و نه گران خصوصا درباره ی شرکت های بزرگتر بازار سرمایه که در رشد اخیر اقبال بیشتری به آنها جلب شد و رشد بیشتری داشتند، این قضیه بیشتر صدق می کند. در هر حال وقتی جو خوش بینی بر بازار حاکم باشد احساسات و عواطف، پارامترها را زیاد در نظر نمی گیرد و فقط به دنبال این است که مبادا از این قافله عقب بماند. این خوش بینی هم ناشی از انتظارات تورمی و انتظار رشد حداقل ۵۰ درصدی قیمت دلار بازار آزاد در سال ۱۴۰۲ می باشد. کسری بودجه ی دولت و چشم انداز تاریک مسئله ی تحریم ها، این انتظارات را توجیه می کند. از نظر نگارنده نیز امسال، سالی به مراتب سخت تر از سال ۱۴۰۱ برای اقتصاد و سیاست ایران است چراکه هیچ مذاکره ای بین جمهوری اسلامی و غرب برقرار نیست و چه کسی انکار می کند که مهم ترین مشکل اقتصاد ایران، تحریم های گسترده است. همچنین انتظار داریم گزارشات مالی سالیانه ی شرکت ها بسیار مثبت باشد و سود نقدی خوبی در مجامع تقسیم شود.
از بورس که سری به بازارهای رقیب بزنیم، بازار طلا و سکه هفته ی گذشته بسیار کم نوسان و آرام بود. دلار بازار نیز حوالی ۵۰ هزار تومن همانند یک ماه و نیم گذشته می گردد. فعلا توجهات پول های سرگردان، به سمت بورس معطوف است و توجهی به بازارهای رقیب ندارد. کما اینکه گفتیم بورس در فروردین ماه برترین بازدهی را در بین بازارها داشت و متوسط ۲۰ درصد سود به سهامداران رساند. دلار و سکه با رشد حدودا ۵ درصدی آنچنان حرفی برای گفتن نداشتند. نرخ بهره ی اوراق نیز تغییر خاصی را نشان نمی دهد و در همان سطح ٪۲۶ ساکن مانده است. بازار مسکن اما تنها بازاری است که زیرپوستی در حال رشد کردن می باشد. گزارش مسکن شهر تهران چند ماه است که از سوی بانک مرکزی منتشر نمی شود و از نظر بنده این کار عمدی است. مطالعات میدانی درباره ی بازار مسکن نشان می دهد که اجاره بها، نرخ های عجیب و غریبی پیدا و قیمت زمین و آپارتمان نسبت به قبل از سال جدید نزدیک به ۲۰ درصد رشد کرده و دولت نیز در کنترل رشد افسار گسیخته ی قیمت های بخش مسکن ناتوان است. باید دید با شروع ماه دوم سال و روی ریل افتادن کامل کسب و کارها، نرخ دلار به کدام سمت متمایل می شود. همچنین یکی از بحث های داغ این روزها مسئله ی نرخ بنزین است که دولت صریحا اعلام کرده که قصدی برای گران کردن آن ندارد اما تجربه نشان داده که زیاد به حرف های دولتمردان در این زمینه نمی توان اطمینان کرد. به همین خاطر باید کمی صبر کنیم تا ببینیم چه سیگنال هایی از دولت درباره ی نرخ بنزین می رسد.
آیا اقتصاد جهانی هنوز هم چشم انداز رکود دارد؟
اقتصاد آمریکا در هفته های گذشته با داده های مثبت CPI (Consumer Price Index) مواجه شد که از پیش بینی ها کمتر بود و مشخص شد که سیاست انقباضی جواب داده اما انتظارات سیاستگداران را برآورده نکرده است و از لحن تهاجمی‌تر سخنرانان فدرال رزرو می توان برداشت کرد که افزایش نرخ بهره بسیار محتمل است. همچنین کارشناسان بازار می گویند که بسیار بعید است بزرگترین بانک های مرکزی جهان بعد از افزایش یک پله ای نرخ بهره، یک پله ی دیگر سیاست اتقباضی را تشدید کند. همین الان هم اکثر کارشناسان و تحلیلگران اعتقاد دارند که ایالات متحده و اقتصادهای پیشرفته همانند ایالات متحده، بریتاتیا، اتحادیه اروپا، کانادا و ژاپن قطعا به رکود خواهند رسید اما اینکه در ماه ششم میلادی شروع شود یا ماه دهم و اواخر ۲۰۲۳، اختلاف نظر هست. همچنین مسئله ی دیگر که کمی بازار اعتباری آمریکا را مبهم کرده ورشکستگی دو بانک بزرگ آمریکاست که البته فدرال رزرو کمااینکه قبلا گفتیم تا حدود بسیار زیادی توانسته پس لرزه های آن را کنترل کند اما این مسئله ای ساده نیست که به سادگی و با یک بشکن زدن حل شود. اگر خروج سپرده های بانکی از بانک ها توسط مردم ادامه یابد ممکن است فدرال رزرو نیاز به تزریق پول به سیستم بانکی پیدا کند که این سیاست متناقض با افزایش نرخ بهره است. باید توجه داشت که سیاستگذاران بانک های مرکزی به دلیل اینکه تک تک کلماتی که می گویند برای بازار کار و عرضه و تقاضا مهم است، هیچ گاه از چشم انداز رکودی صحبتی نمی کنند. به نظر می رسد اگر رکودی هم در راه باشد، به شدت رکود بزرگ و شکست حباب مسکن ایالات متحده در سال ۲۰۰۸ نیست. بانک مرکزی ژاپن نیز که از مخالفان سرسخت افزایش نرخ بهره بود با تغییر ریاست بانک، حالا به نظر می رسد در فکر متحول کردن سیاست های پولی این کشور است. در چین اوضاع بهتر از اقتصادهای پیشرفته بنظر می رسد و داده های اقتصادی نشان می دهد که شانس رکود خیلی کمتر از اقتصادهای غربی است. در هند رقیب سنتی و دیرینه ی چین، اوضاع از چین هم بهتر است. هندی ها به نظر می رسد در سال جاری و بعدی میلادی بیشترین رشد اقتصادی را به ثبت برسانند که این برای چینی ها یک کابوس است اما برای کشورهایی که مراودات زیادی با این کشور دارند مثل ایران، روسیه و کره ی جنوبی خبر خوبی است زیرا بازار هند هنوز هم تشنه ی واردات مواد اولیه و مواد واسطه ای برای تولید بیشتر است.
طلای جهانی که یک دماسنج اقتصاد جهانی است، بعد از شکست سقف تاریخی خود نتوانست بیشتر بتازد و کمی اصلاح کرد. تکنیکال طلا و تقریبا تمام پارامتر های دیگر در جهت رشد آن هستند اما تنها ترس معامله گران همان افزایش نرخ بهره ی آمریکا و ژاپن است.
قیمت نفت تحت تاثیر چشم انداز رکودی و آزادسازی بخش دیگری از ذخایر استراتژیک ایالات متحده، کمی کاهش پیدا کرد و به حدود ۷۸ دلار رسید اما فکر نمی‌کنم به همین زودی ها به زیر۷۰ دلار برود. روسیه و عربستان که بزرگترین تولید کنندگان و صادرکنندگان نفت دنیا هستند نیز هفته ی گذشته توافق کردند که به تعهد اوپک پلاس مبنی بر کاهش تولید و عرضه پایبند بمانند. رکود اقتصاد جهانی حتما بر قیمت نفت تاثیر می گذارد و آن را کاهش خواهد داد اما مادامی که اوپک و اوپک پلاس بر این تصمیم خود استوار باشند، این کاهش قیمت شدید نخواهد بود و این قیمت های نفت بسیار به نفع دولت جمهوری اسلامی می باشد تا کسری بودجه ی خود را کاهش دهد و تورم‌را کنترل کند.