تاریخ شکلگیری ایران- قسمت پانزدهم-طلوع و افول سلسله ساسانیان؛  

به هرحال شاپور در سالهای اخیر سلطنت خویش، بویژه به عمران و آبادی کشور توجه نموده و در ترویج صنایع و فنون میکوشید. از جمله کارهای بسیار عمده و بزرگ او خوشبختانه یکی بنای سد شوشتر است که همچنان پابر جاست، اگرچه متاسفانه تا حدودی ویران شده و محتاج به مرمت است اما هنوز موقع طغیان رود کارون از شهر دفاع مینماید. دیگری شهرهای بسیار که یکی همین بیشاپور یا نیشاپور است که شاپور دوم دوباره آن را بنا نهاد و مرمت آن در عصر شاپور صورت گرفت.

ظهور مانی و مرگ شاپور اول؛

واقعیت این است که در آن دوران مذهب مانی در میان مذاهب مشرق میان انسانها تأثیری بسزا داشته است. پاره ای از شرح حالات و تعالیم این مرد بزرگ زاییده آئین میترا «مهر پرستی» بوده است. خلاصه میکنیم چون بحث در این خصوص زیاد است و در حوصله این سلسله مطالب نمیگنجد. کوتاه سخن که در زمان شاپور، مانی در سال ۲۱۵ یا ۲۱۶ میلادی متولد شد که از یک پا هم ناقص بود و میلنگید. مانی در هنگام تاجگذاری شاپور به دربار دعوت میشود و با اینکه وی مقام مهمی را حائز بوده است، بعدها مورد بی مهری شاه واقع میشود و تبعید میگردد. مانی در ایام آوارگی، کشورهای هند و تبت و چین را سیاحت نمود. پس از مرگ شاپور در سال ۲۷۲ به ایران بازگشت و هرمز جانشین شاپور ورودش را گرامی میدارد. مانی در این زمان به نشر اصول و تعالیم مذهب خود پرداخت که در مدت زمانی کوتاه پیروان زیادی پیدا کرد، ولی پس از فوت هرمز، بهرام اول حکم به دستگیری او داد. وی را کشت و پوست بدنش را از کاه انباشته به دروازهٔ جندی شاپور که به دروازهٔ مانی مشهور است آویخت.

مانی بنیانگذار کیش و آیینی بود که تلفیق ادیانی چون زرتشت، گنوسی، مسیحی و بودایی است.

حال برای اینکه بیشتر با نظراتش آشنا شویم بهتر این است که بیشتر تاریخ را ورق بزنیم.

بهرحال در تاریخ، اردشیر و شاپور را به کوروش و داریوش تشبیه کرده اند. شاپور مانند داریوش گو اینکه سرباز و جنگجوی فاتحی بوده است ولی بیشتر خود را یک مدیر و اصلاح کننده نشان داد. چنانکه کارهای مهم او در شوشتر و آثار حجاری و نقوش برجسته و نیز ابنیهٔ عظیمه و شهرهایی که در عمر خویش بنا نموده است این مطلب را نشان میدهد. بنا به عقیدهٔ ما ایرانیان شاپور دارای وجاهت و صباحت منظر بوده و نقوش برجستهٔ موجود هم این عقیدهٔ را تایید میکند. شاپور در سال ۲۷۱ میلادی نقاب بر خاک کشید و به گفته تاریخ، مرگش موجب تآثر و سوگواری عموم رعایای وی گردیده است.

ادامه دارد….

نویسنده  : ” ی،صفایی”