تاریخ شکل گیری ایران- قسمت نوزدهم – طلوع و افول سلسله ساسانیان

طلوع و افول سلسله ساسانیان؛

باید یاد آوری کنیم که در خصوص “ریسمان به کتفِ اعراب متجاوز”، زنده یاد زرین کوب هم متذکر شده است.
ولی به روایت پیرنیا، محققین در این خصوص اختلاف نظر دارند اما مهم این است که شاپور آن نواحی را آرام و مطیع ساخت.
در خصوص یولیان هم که در قسمتهای قبل اشاره کردیم که گفتند بر اثر رعد و برق یا در چادر فوت شده، پیرنیا معتقد است که در جنگی که بین ایران و روم رخ داده در روز سوم ایرانیها از جبهه و از عقب به قشون رومی حمله بردند و در این حین که یولیان از نقطه ای به نقطه دیگر برای فرماندهی میرفت یکی از سپاهیان ایران زوبینی به طرف او پرتاب کرد که کار او را ساخت.
بعد از فوت یولیان یکی از صاحب منصبان رومی بنام یویان (یوویانوس) انتخاب گردید. او به این نتیجه رسید که پس از مرگ یولیان (یولیانوس) ماندن در ایران جایز نیست و لشکر را از حملات ایران دور نمود. در اینجا بود که رومیها از جنگ خسته و درمانده شدند و شاپور تکلیف صلح کرد و با پیشنهادات شاپور نیز به توافق رسیدند. رومیها متعهد شدند برای نگه داشتن دربند خزر و تنگه داریال سالیانه مبلغی به ایران بپردازند و این مهم نزد ایرانیان به عنوان پرداخت باج تلقی شد.
صلح با روم از زمان والنسیوس فرمانروای روم شرقی بعد از تلاشهای بی فایده بمدت سی سال بعد معتبر ماند و طرفین را از درگیری مجدد مانع شد. چندی بعد هم شاپور کبیر درگذشت و سلطنت ۷۰ساله اش که با تمامی عمرش همراه بود، پایان یافت.
اما راجع به ماجرای عیسویان در زمان شاپور در تاریخ چنین آمده است:
ماجرا از اقدام شاپور به تعقیب و آزار عیسویان کشور شروع شد. از وقتی که قسطنطین، معروف به بزرگ امپراطور روم به آئین عیسی گروید، شاپور تمام مسیحیان در ایران را به چشم عامل بیگانه مینگریست. بخصوص رؤسای آنها و در جستجوی بهانه ای برای درگیری با روم، محدود کردن تبلیغات عیسویان و مانع شدن از توسعه طلبیها، کلیسا را دستاویزی مناسب یافت. پس فرمان هایی سخت برای جلوگیری از توسعهٔ قدرت کلیسا صادر کرد.
مالیاتهای سنگین بر عیسویان تحمیل کرد. حتی اموال کلیساها را توقیف کرد و بعضی از کلیساها را بست. وقتی قسطنطین امپراطور مقدس مسیحی که خود را حامی و مدافع تمام عیسویان می پنداشت به این اقدامات اعتراض کرد، شاپور او را متهم به تحریک رعایای مسیحی خویش و مداخله در امور ایران ساخت و به تهدید روم پرداخت. سرانجام مذاکرات بجایی نرسید و در این میان مرگ ناگهانی قسطنطین (۳۳۷)جنگ را که اجتناب ناپذیر بود یک چند به تاخیر انداخت و پیروزی را در نظر شاپور دست یافتنی تر ساخت.
به پیروزیهای شاپور اشاره کردیم. او توانست تمام نواحی ناآرام را تسلیم خودکند. بعدها یولیانوس امپراطور روم شد و به ایران لشکر کشید که شرح آن هم داده شد.

ادامه دارد..

نویسنده : ی،صفایی