تربیت در اندیشه سعدی . بخش اول( کتاب اثرات تربیت ،با تاکید بر اندیشه های سعدی، ( دکتر رحمان آدینه)

🔹در باغ و گلزار ادبیات جهان، گل های عطرآگین، زیبا نقش و خوش رایحه ای پیدا می شود که انسان را از زمان و مکان دور می کند و روح و دل آدمی را تسخیر می کنند یکی از این گل های ادبی جهان که مشام جان را لطیف می کند، سعدی است که هر چه از روزگاران تاریخ سپری می شود هر روز شکوه و عظمت و زیبایی آن نمایان تر می شود.

🔷️در تاریخ ادبیات ایران که گویندگان چیره طبع فراوانند، سعدی به طور خیره کننده ای می درخشد. کسی چون او صنعت و سادگی، استحکام و روانی، عذوبت و رقّت را به هم نیامیخته است و به این موزونی سخن نرانده است.
🔹سخن گفتن از سعدی دشوار است و زبانی همچون خود ایشان می طلبد به گفته امرسون نویسنده و متفکر معروف آمریکایی در قرن نوزدهم؛”سعدی به زبان همه ملل و اقوام عالم سخن می گوید و گفته های او همانند هومر، شکسپیر، سروانت و مونتینی، همیشه تازگی دارد و دستورهای اخلاقی آن قوانین عمومی و بین المللی است.
🔹آثار سعدی آیینه والای شخصیت و سیرت و سلوک اوست و همه تعلیمات، حکمت و اخلاق و سلوکی را که در درازنای تاریخ اندوخته شده بود، به یکباره و یکجا گردآوری نمود.
“در اقصای عالم بگشتم بسی
بسر بردم ایام با هر کسی
تمتع به هر گوشه ای یافتم
ز هر خرمنی خوشه ای یافتم”
🔷سعدی در حقیقت فیلسوف زندگی است که آثار او بخشی مهم از میراث فرهنگی ما ایرانیان و سندی قابل و ارزشمند از اعتبار و اهمیت زبان و ادب فارسی است و به حق عنوان برازنده “خداوند سخن” را به خود اختصاص داده است.
🔷سعدی جنبه های متفاوتی دارد، هم نظم و نثر از خود به یادگار گذاشته است که معیار اصالت زبان فارسی امروز به شمار می رود، هم قصیده سراست و هم غزل های آبدار سروده است، هم موعظه کرده و هم به مطایبه پرداخته است. هم در اخلاق سخن رانده و هم در سیاست و اجتماع، هم از تصوف و عرفان دم زده است و در بسیاری از نواحی عقلی و روحی و اجتماعی وارد شده است که مظهر خردمندی و حکمت به شمار می رود.
🔷هر چند سعدی را به معنای اخصّ در زمره عرفا به حساب نمی آورند و نام او را به عنوان عارف به آسانی در کنار نام عطار و سنایی و مولوی و یا بایزید و ابوسعید و عین القضات قرار نمی دهند و آثار او را در زمره آثار عرفانی ادب فارسی به شمار نمی آورند و او را حکیمی اجتماعی می نامند با این حال جنبه قابل ملاحظه ای از شخصیت سعدی را جنبه عرفانی او تشکیل می دهد و در بوستان و گلستان می توان استنتاج کرد که سعدی به تصوف عقیده داشته است و مشرب عرفان را پسندیده است اما تعالیم عرفانی تا آن جایی مورد پسند سعدی است که برای تعدیل اخلاق اجتماعی نافع واقع گردد.
رالف والد امرسون می گوید: “اگر کسی نتواند قدر سعدی را بداند عیب کار در فهم اوست نه در هنر سعدی”
🔷شیخ اجل توانست آیینه ای بسازد که در آن نسل های پیاپی فارسی دانان و فارسی خوانان، صورت و سیرت خویش را بنگرند به طوری که هر چه در خاطر او نقش بسته است در آیینه سخن خویش تجلی داده است:
“نگفتند حرفی زبان آوران که سعدی مثالی نگوید بر آن”

🔹هدف از این نوشته ناچیز، عرض ادب به پیشگاه شاعری است که زبان فارسی را شیرین تر و فصیح تر از هر گوینده ای به سخن واداشته است‌.
“در اوراق سعدی نگنجد ملال
که دارد پس پرده چندین جمال”

با توجه به اینکه تربیت بر رشد و تکامل جسمی، روانی، اجتماعی و اخلاقی فرد کمک می کند بلکه مصالح ارزش ها و هنجارهای مادی و معنوی جامعه را نیز در نظر خواهد داشت. هدف از این نوشته، بررسی ویژگی های تربیت از منطر سعدی با تاکید بر ” در تاثیر ترببت” است تا نکات لازم در زمینه های تربیتی مورد نظر سعدی را در اختیار خوانندگان قرار دهیم.
امید است این نوشته برای علاقمندان حوزه فرهنگ،ادبیات و شعر فارسی مفید باشد و نیز استادان ارجمند و پژوهشگران هر گونه کاستی را به نطر عفو و بخشش دیده و برای اصلاح، ما را از راهنمایی های خود بهره مند فرمایند.