رابطه ی انسان با داستان

رابطه ی انسان با داستان»
داستان و داستان گویی از زمانی که انسان ها از ترس تاریکی و صداهای وهم آور گرد آتش جمع می شدند و سعی می کردند به ترس ها و باورهای خودشان شکل یا قالب داستانی بدهند آغاز شد. نخستین داستان ها نسل به نسل گشتند و از این دیار به آن دیار سفر کردند و از تمدنی به تمدنی دیگر. همه ی تمدن ها قهرمانان، اسطوره ها و حکایت های حماسی برای خود دارند . به گواه کتب مقدس ادیان و ادبیات مکتوب قدیم مثل حماسه ی گیلگمش ، قصص عهد عتیق و…..انسان با داستان و قصه مانوس بوده . تمام کتاب های مقدس بدون استثنا بر قصه و داستان استوار هستند. تمام مطالبی که ما در مورد پیامبران و آدم و حوا و بسیاری دیگر می دانیم برگرفته از قصه هایی است که در کتب مقدس روایت شده. با اینکه میلیون ها سال از وجود بشر و تحولات زیستی و مغزی انسان می گذرد اما هنوز به قصه و داستان معتاد است. در شکل گیری خبرهایی که به ما می رسد و کلا تمام شایعه هایی که ساخته می شوند و ….افراد و واکنش آنها ، رابطه های انسان ها، نتیجه ی عمل آنها و ….بستری وجود دارد درست مثل یک داستان. تنها چیزی که توده ی مردم را به وجد می آورد و به حرکت و انتخاب وامی دارد قصه و داستان است نه تکنیک قصه گویی یا داستان نویسی. این تکنیک ها به روز می شوند تا شیوه ای نو را به ما ارایه دهند اما محور اصلی همان قصه و داستان است و نه تکنیک. تفاوتی بین داستان های قدیم و داستان های جدید وجود دارد و آن این است که داستان های قدیم فقط وسیله ی اظهار بودند اما داستان های امروزی ابزار پژوهش هستند. داستان های قدیم از طرف یک جامعه مطرح می شدند اما داستان های امروزی سخنگوی فرد تنهایی است به نام « نویسنده» . در داستان های امروزی داستان برای نویسنده و خواننده نماینده ی یک بحران عقیدتی و جستجوی یقین است . نویسنده ی امروزی دنبال کشف یک جهان بینی است و پدید آورنده ی آداب جدید و گوینده ی نظری در باره ی ارزش های موجود است. داستان امروزی موعظه نمی کند بلکه نشان می دهد. ارزش های نویسنده در داستانش رخنه می کنند و هر چه بیشتر به نشان دادن پایبند باشد خواننده ی موشکاف هم از خواندن داستان آنچه را تصور می کنند از درون نشانه ها فرا می گیرد. نویسنده باید فضا را القا کند ، گره را بفهمند ، شخصیت را برساند تا خود خواننده بقیه را استنتاج کند. انسان مشتاق است بفهمد یا غافلگیر شود یا حتی گول بخورد ، به صورت حرفه ای و باورپذیر. برای همین است که هنوز که هنوز است داستان ها و قصه او را به وجد می آورند چون می تواند چیزهای غیرواقعی را در داستان واقعی ببیند.

حمید نیسی ۱۴۰۲/۲/۱
دبیر سرویس آیین نگارش و اصول نویسندگی