زنان سرپرست خانوار(۱)-زهرا رسول زاده

اقتصاد زنان سرپرست خانوار(۱)-زهرا رسول زاده
منظور از سرپرست فردی است که مسئولیت تأمین هزینه‌های زندگی و سرپرستی امور معنوی اعضاء خانواده را به عهده دارد و به نحوی خانواده را اداره و سرپرستی می‌کند. بر اساس تعریف سازمان بهزیستی کشور، زنان بی‌سرپرست، به طور معمول زنانی تحت عنوان سرپرست خانوار یا خود سرپرست هستند، که بدون حضور منظم و یا حمایت یک مرد بزرگسال، سرپرستی خانواده را به عهده دارند. به عبارتی دیگر زنان بد سرپرست، زنانی هستند که از سوی همسرانشان ترک شده‌اند یا همسران و پدرانی دارند که هزینه زندگی خانواده را تأمین نمی‌کنند و اعضای خانواده را مورد حمایت خود قرار نمی‌دهند. در واقع زنان سرپرست خانوار، زنانی هستند که علاوه بر نقش مادری، وظیفه سنگین پدری را نیز عهده دار شدند. این دسته از زنان جزو گروه‌های آسیب‌پذیر جامعه هستند که عواملی چون طلاق، فوت، اعتیاد همسر، از کار افتادگی، رها شدن توسط همسر یا پدر، موجب آسیب‌پذیر شدن آن‌ها می‌شود.
زنان بدسرپرست گاهی نیز تحت خشونت‌های خانگی و اجبار به فعالیت‌های نامشروع یا خطرناک توسط همسر یا پدر خود قرار می‌گیرند و در نتیجه به علت رفتارهای ناشایست همانند کتک زدن، تحقیر، توهین و آزار‌های جسمی،به صورت اجباری درصدد زندگی مجردی و امرار معاش و تامین نیازهای اجتماعی و اقتصادی خود بر می‌آیند. هنوز تعریف دقیق و کاملی از این دسته از زنان ارائه نشده است و همچنین از حمایت کافی در قانون برای رفع مشکلات و نیازهایشان برخوردار نیستند و به طور واضح اسمی از آنان در قوانین موجود برده نشده است. بسته به فرهنگ هر منطقه و کشور، بحث سرپرستی زنان در خانواده با چالش‌های مخصوص به خود مواجه است. و این سئوال برجی خود باقی است که در فرهنگ و کشور خودمان زنان تا چه حد در یک خانواده که هم زن و هم مرد در آن وجود دارد، به عنوان سرپرست خانوار مورد قبول واقع می شوند؟
با مشاهده‌ ساده می‌توان به این پاسخ‌هادست یافت که زنان جز در موارد ضروری که پیامد فقدان مرد در خانواده است، نمی‌توانند مورد قبول جامعه به عنوان سرپرست خانوار قرار گیرند. در نتیجه وجود چنین نگاهی، وضعیت شغلی زنان خواه ناخواه در جایگاه پایین‌تری نسبت به جایگاه شغلی مردان قرار می‌گیرد. از چنین وضعیتی می‌توان نتیجه گرفت که زنان از جمله اقشار آسیب پذیر در جامعه هستند که در این میان زنان سرپرست خانوار بیش از سایر زنان در معرض آسیب‌های اجتماعی قرار می گیرند.
نتایج تحقیقات مختلف در این زمینه در ایران هم شاهد این امر است که زنان سرپرست خانواده احساس می‌کنند با نگرش منفی مردان و زنان جامعه روبرو هستند، که این مسئله به اثرات مخرب نگرش‌های منفی اجتماعی نسبت به زنان سرپرست خانواده اشاره دارد. همچنین آنان در تمامی زمینه‌ها، حمایت‌های اجتماعی کمتری دریافت می‌کنند. در هر صورت پدیده‌ای به نام زن سرپرست خانوار، یک واقعیت اجتماعی است که امروزه در سراسر جهان وجود داشته و به دلایل گوناگون پدید می‌آید. این گروه اجتماعی برای امرار معاش و فعالیت اجتماعی و اقتصادی خود به امنیت اجتماعی نیاز جدی دارد.
ادامه دارد…