شخصیت خودشیفتگی چیست؟ از دکتر لیلا دالوند

 

نویسنده : دکتر لیلا دالوند

درمانگر اختلالات عصبی ، عضو انجمن APA آمریکا

( فرانکفورت)

 

 

 

 

خودشیفتگی

شخصیت خود شیفتگی چیست؟ آشنایی با علائم و علت ها

شخصیت خود شیفتگی، یکی از انواع اختلالات روانشناسی بوده که در آن فرد احساس مهم بودن دارند. افرادی که با این مشکل روانشناسی مواجه هستند، نیاز عمیقی به توجه بیش از حد، تحسین و عدم همدلی دیگران دارند. متاسفانه، برخی از افراد به دلیل اینکه تصور می کنند این افراد دارای اعتماد به نفس بسیار زیادی هستند، کمکی به آن ها نمی کنند. اما فارغ از اینکه پشت این نقاب اعتماد به نفس، ممکن است یک عزت نفس شکسته شده وجود داشته باشد که برای شخصیت این افراد بسیار خطرناک است.

شخصیت خود شیفتگی، اگرچه به عنوان یک اختلال روانشناسی شناخته می شود. اما به دلیل اینکه ابهامات مختلفی برای این اختلال وجود دارند، برخی از افراد حتی نمی دانند که این موضوع یک مشکل و اختلال روانشناسی است. به همین خاطر، آن را درمان نمی کنند و هر روز بیشتر از دیروز آسیب می بینند. در ادامه این مقاله قصد داریم در رابطه با اختلال شخصیت خود شیفتگی صحبت کنیم و تمامی جزئیات مربوط به آن را بررسی نماییم.

اختلال شخصیت خود شیفتگی یا NPD چیست؟

کلمه خود شیفته، به عنوان یک اخلاق خاص در کشور ایران به کار برده می شود. این کلمه برای افرادی مورد استفاده قرار می گیرد که بیش از حد به ظاهر خودشان می رسند و اعتماد به نفس دارند. اگرچه بسیاری از افراد تصور می کنند که شخصیت خود شیفته، یک نوع اخلاق خاص برای افراد است؛ اما پشت این کلمه یک اختلال روانشناسی قرار دارد.

اختلال شخصیت خود شیفته، یکی از انواع اختلالات روانشناسی است. از نظر علم روانشناسی، اختلال خود شیفتگی، به معنای عشق به خود نیست. البته باید بدانیم که افراد دارای این بیماری و اختلال روانشناسی، عاشق تصویر خودشان هستند؛ اما این تصویر، لزوما تصویر واقعی آن ها نیست.

اختلال شخصیت خود شیفتگی، شامل الگوهای خاص تفکر و رفتار است. یعنی هم تفکر و هم رفتار افرادی که دارای این شخصیت می باشند، تحت تاثیر قرار می گیرند. اکثر تفکرات این افراد خود محور، متکبرانه، بدون توجه به دیگران و با در نظر گرفتن تحسین خودشان می باشند. افرادی که مبتلا به اختلال روانشناسی که با نام NPD نیز شناخته می شود، به عنوان یک فرد خودخواه، حاوی و مطالبه گر شناخته می شوند.

تمامی رفتارها و اخلاق های این افراد در زمینه های مختلف زندگی و روابط دوستانه، عاشقانه و خانوادگی تاثیر می گذارند. افرادی که مبتلا به شخصیت خود شیفتگی می باشند، در مقابل تغییر رفتار و حتی تفکر خودشان مقاوم هستند. حتی این افراد حاضر نیستند که تفکر اشتباه خودشان را در زمانی که دچار مشکل شده اند نیز تغییر بدهند.

افرادی که دارای اختلال شخصیت خود شیفتگی می باشند، همیشه سعی دارند که مشکلات را تقصیر دیگران بیندازند. همچنین، نسبت به انتقال بسیار ضعیف هستند و تحمل هیچ انتقاد و یا حرف بد را ندارند. ممکن است این افراد به کوچک تر انتقاد واکنش بسیار تند و صریحی نشان دهند.

تاثیر شخصیت خود شیفتگی در زندگی

افرادی که دارای شخصیت خود شیفتگی می باشند، از بیرون به عنوان یک فرد مغرور و متکبر شناخته می شوند. اگرچه واقعیت این است که این افراد با رفتارها و تفکر خودشان این موضوع را به اطرافیان خودشان القاء می کنند که متکبر و مغرور هستند؛ اما باز هم این افراد از درون آنقدر اعتماد به نفس ندارند که به خودشان باور داشته باشند.

این موضوع و دوگانگی ایجاد شده در بیرون و درون فرد دارای شخصیت خود شیفتگی، برای او بسیار عذاب آور خواهد بود. به همین خاطر، تمامی روابط میان افرادی که دارای این نوع شخصیت هستند، با دیگر افراد تحت تاثیر قرار می گیرند.

اختلال شخصیت خود شیفتگی، باعث تاثیر گذاشتن در بسیاری از زمینه های زندگی مانند روابط کاری، روابط دوستانه و … می شود. حتی در بسیاری از موارد، افرادی که دارای این اختلال هستند، با مشکلات مالی مواجه می شوند و نمی توانند در محیط های اداری و شرکتی فعالیت خوبی داشته باشند.

افرادی که دارای شخصیت خود شیفتگی می باشند، ممکن است همیشه ناراضی و نا امید به نظر برسند. به خصوص اگر احساس کنند نیاز است که تحسین شوند، ولی این اتفاق برای آن ها رخ ندهد. معمولا این افراد روابط ناتمام و نصفه و نیمه دارند. چون نه خودشان با ارتباط گرفتن با دیگران، احساس لذت پیدا می کنند، نه دیگران تمایلی به ماندن در کنار آن ها دارند.

علائم و نشانه های داشتن اختلال خود شیفتگی

همانطور که اشاره کردیم، یکی از مشکلات افرادی که دارای شخصیت خود شیفتگی می باشند این است که نمی توانند مشکل خود را به عنوان یک اختلال روانشناسی بپذیرند. حتی بسیاری از افرادی که در کنار این افراد زندگی می کنند، نمی دانند که این افراد دارای اختلال روانشناسی می باشند و باید درمان شوند.

اطلاع از علائم و نشانه های اختلال خود شیفتگی به افراد کمک می کنند تا بتوانند سریع تر این بیماری را تشخیص دهند و به دنبال روش های درمان آن بروند. در صورتی که دارای این اختلال روانشناسی باشید، احتمالا علائم و نشانه های زیر را تجربه می کنید.

شما یک احساس اغراق آمیز از خود بزرگ بینی دارید.

شما احساس می کنید که همواره لایق تحسین و مستلزم تشویق هستید و همیشه انتظار دارید که مورد تحسین دیگران قرار بگیرید.

انتظار دارید که حتی بدون هیچ دستاورد موفقیت آمیزی، مورد تحسین قرار گیرید.

دستاوردها و استعدادهای خودتان را به صورت اغراق آمیز، خوب و عالی جلوه می دهید.

همواره درگیر تخیلات مختلف در مورد داشتن قدرت زیاد، موفقیت، درخشش و زیبایی و حتی همسر عالی هستید.

تصور می کنید که افراد برتر و دارای ویژگی های خاص مانند شما، باید فقط با افراد خاص معاشرت کنند که دارای همان ویژگی ها هستند.

دوست دارید که در جمع های مختلف خودتان صحبت کنید و مکالمات را در دست می گیرید. همواره سعی می کنید که مکالمات را در محور علایق خودتان، ادامه دهید.

انتظارات بیش از حد از دیگران دارید. بدون اینکه دلیل خاصی برای این انتظارات وجود داشته باشند.

ممکن است از دیگران برای رسیدن به آن چیزی که می خواهید، استفاده کنید.

شما برای شناخت نیازها و احساسات دیگران ناتوان هستید. یا حداقل تمایلی به شناخت نیازها و احساسات دیگران ندارید.

احساس حسادت زیادی به دیگران دارید و احساس می کنید که دیگران نیز به شما حسادت می کند.

رفتارهای متکبرانه و مغرورانه دارید. دیگران نیز شما را با این خصوصیات می شناسند.

شما اصرار دارید که همه چیز را به بهترین شکل بدست آورید. به طور مثال، دوست دارید بهترین مدل ماشین را برای خودتان بخرید و اگر این کار را نکنید، احساس بدی خواهید داشت.

علائم خاص افراد دارای اختلال شخصیت خود شیفته

به غیر از علائم ذکر شده برای افرادی که دارای شخصیت خود شیفتگی می باشند، یک سری علائم دیگر نیز وجود دارند که در موارد خاص به وجود می آیند، از جمله:

در صورتی که درمان خاصی دریافت نکنید، احساس عصبانیت و بی تابی به شما دست می دهید.

مشکلات درونی دارید و احساس حقارت می کنید.

سعی می کنید که طرف مقابل را تحقیر جلوه دهید تا خودتان احساس برتری کنید.

شما در تنظیم رفتار و احساسات خودتان در مقابل صحبت ها و واکنش های دیگران، مشکل دارید.

مشکلات بسیار مختلف را با استرس و عدم سازگاری با آن مشکل، حل می کنید.

احساس افسردگی و ناراحتی می کنید، چرا که حس می کنید هیچ گاه به کمال نمی رسید.

احساس تحقیر، نا امنی و شرم دارید. به خصوص در مواقعی که تحسین نشوید و مورد تشویق قرار نگیرید.

علت های به وجود آورنده شخصیت خود شیفتگی

شخصیت خود شیفتگی، به عنوان یک اختلال روانشناسی شناخته می شود که به طور دقیق مشخص نیست چه چیزی و یا چه چیزهایی باعث به وجود آوردن این شخصیت می شوند. مانند هر نوع اختلال روانشناسی دیگر، علت به وجود آمدن شخصیت خود شیفتگی، می تواند پیچیده باشد.

با این حال، برخی از موارد مانند محیط زندگی، رفتار دیگران، ژنتیک و نوروبیولوژی می توانند علت هایی برای به وجود آمدن این بیماری باشند. در برخی از موارد، در صورتی که والدین و فرزند ارتباط خوبی نداشته باشند، احتمال بروز شخصیت خود شیفتگی بسیار افزایش پیدا می کند. به طور مثال، اگر کودک در سنین پایین مورد تحسین یا انتقاد بیش از حد قرار بگیرد، احتمالا دچار این اختلال روانشناسی در بزرگسالی خواهد شد.

چگونه از این اختلال روانشناسی جلوگیری کنیم؟

با توجه به اینکه شخصیت خود شیفتگی، یک اختلال روانشناسی پیچیده است، هیچ راه مشخصی برای جلوگیری از ابتلا به این اختلال وجود ندارد. با این حال، در صورتی که شاهد علائم این بیماری در خود و خانواده خودتان هستید، کارهای زیر می توانند به شما کمک کنند.

در صورتی که کودک شما دارای علائم ذکر شده است، در اسرع وقت اقدام به درمان آن کنید.

بهتر است که در جلسات خانواده درمانی شرکت کنید تا راه های ارتباط برقرار کردن با اعضای خانواده به خصوص در شرایط ناراحتی و درگیری های خاص به شما آموزش داده شود.

در صورت نیاز می توانید از مددکاران اجتماعی و روانشناسان برای رفع مشکلات خودتان کمک بگیرید.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

افرادی که دارای شخصیت خود شیفتگی می باشند، احتمالا تمایلی به این ندارند خودشان را درمان کنند. چون این افراد اساسا تصور می کنند که هیچ مشکلی در رفتار و تفکر آن ها وجود ندارد. این افراد احتمالا با علائم افسردگی، مشکل مصرف مواد مخدر و … نیز مواجه هستند.

به هر حال، توصیه می کنیم که اگر اخلاق و تفکرات شما مطابق با علائم و نشانه های شخصیت خود شیفتگی است، به پزشک متخصص سلامت روان یا روانپزشک مراجعه کنید تا در صورت نیاز، درمان شوید.

نویسنده دکتر لیلا دالوند