نام کاربری یا نشانی ایمیل
رمز عبور
مرا به خاطر بسپار
عشق عرفانی اهل بينش گفته اند: «وصول الأثر أثر الوصول» اين وصول اثر به مثل پيغام عاشق است كه به قول باباطاهر عريان: «دل عاشق به پيغامى بسازد». اين پيغام نداى و للّه على الناس حج البيت من استطاع اليه سبيلا است كه بحمد اللّه آن را لبّيك گفته ايد. خودآگاهى كه در صورت به سوى خانه رهسپارى و در معنى خداوند خانه با تو است كه علت تامّه معيّت قيّوميّة با معلول دارد وَ هُوَ مَعَكُمْ أَيْنَ ما كُنْتُمْ، إِنَّ مَعِي رَبِّي سَيَهْدِينِ (حسنزاده آملی، ۱۳۸۱: ج۲، ۴۱۶). علاوه بر این جنونی او که سبب شده وی را از عقلای مجانین بخوانند نیز ناشی از عشق او به حق بوده است، چنان که در یک جا چنین میگوید: یا که اژ مهرتم دم میژد ای یار خویش و بیگانگان سنگم ژد، ای یار جرمم اینه که از ته دوست دارم نه خونم کرد و نه راهی ژد، ای یار (ازکایی، ۱۳۷۵: ۸۴و ۹۵) این ابیات علاوه بر اینکه نشان میدهد باباطاهر در مقام یکی از عقلای مجانین شناخته میشده است، نگرش عاشقانة او را در خطابهاش به خداوند به عنوان یار نشان داده و گویای عشق او به حق تعالی است. پس دیواتگی طاهر معلول عشق است که وی آن را با لفظ «مهر» میخواند (پورجوادی،۱۳۹۴: ۱۴۵). به کار بردن لفظ مهر از آن‌رو است که در آن زمان هنوز لفظ عشق را به‌طور گسترده در ادبیات عرفانی خطاب به خداوند به‌کار برده نمیشده است. وی در جاهای دیگر نیز علت انتسابش به جنون را عشق الهی خوانده است: مرا دیوانه و شیدا ته دیری مرا سرگشته و رسوا ته دیری نمیذونم دلم دارد کجا جای همیدونم که در وی جا ته دیری (باباطاهر، ۱۳۹۰: ۱۳۷) بنابراین عشقی که در اشعار باباطاهر بدان اشاره میشود، علت جنون عارفانة اوست. این عشق در جای‌جای اشعار اوقابل مشاهده است و شهرت او به جنون نیز بیانگر اهمیت این عشق الهی است. نتیجهگیری از مهمترین مباحث مطرح شده در دو بیتی های منسوب به باباطاهر که میتواند در قالب عرفانیات وی مطرح شود، توجه باباطاهر به زهد، عشق الهی است. باید توجه داشت که این دو بیتی ها غالباً به صورت وصف احوال انسان کامل و وارسته بیان میشود. این مسئله مقام عرفانی باباطاهر، در عرفان را نشان میدهد. زهد عرفانی وی تا جایی بوده که چون قلندران بدون کاشانه میزیسته است. از این‌رو، اگر چه او قلندری نبوده، اما در زهد به مقامی قلندرانه و حتی فراتر چون زهد انسان کامل و وارسته رسیده است. مسئلة دیگر عشق عرفانی و الهی است که در بسیاری از ابیات وی دیده میشود. این عشق و شوریدگی تا جایی بوده که او را در زمرة عقلای مجانین دانسته اند. وی در ابیات خود، به این مسئله بارها اذعان داشته است. توجه باباطاهر به اصلیترین و مهمترین مسائل موجود در عرفان اسلامی، مقام والای عرفانی را او نشان داده و از طرفی مهر تأییدی بر تأثیرگذاری او بر اهمیت و بسط این مباحث در عرفان متصوفۀ پس از او دانست؛ بنابراین میتوان او را در زمرة تأثیرگذارترین عرفای تاریخ تصوف قلمداد کرد. دکتر طناز رشیدی نسب *********************> منابع – قرآن کریم. – باباطاهر، (۱۳۹۰)، دو بیتیهای باباطاهر عریان، تصحیح: محمدعلی فروغی، قم: آسمان علم. – پورجوادی، نصرالله، (۱۳۹۴)، باباطاهر(شرح احوال و نگاهی به آثار ابومحمدطاهر جصّاص همدانی)، تهران: فرهنگ معاصر. – حسن زاده آملى، حسن، (۱۳۸۱) هزار و يك كلمه، چ۳، قم: بوستان كتاب. – دستغيب، عبد العلى ، (۱۳۶۷)، حافظ شناخت، تهران: نشر علم. – راوندی، محمد بن علی، (۱۳۶۴)، راحة الصدور و آیة السرور، تصحیح محمد اقبال، تهران: افست از چاپ لایدن ۱۹۲۱٫ – زرینکوب، عبدالحسین، (۱۳۸۹)، دنبالة جستجو در تصوف ایران، تهران: امیر کبیر. – مجموعه نویسندگان (ازکایی؛ یاسمی؛ براون؛ مینورسکی و…)، (۱۳۷۵)، باباطاهرنامه (هفده گفتار)، تدوین: پرویز ازکایی، تهران: توس. – مطهرى، مرتضی، (۱۳۷۷)، مجموعه آثار شهيد مطهرى، ۲۸جلد، چ۸، تهران: صدرا. – هدایت، رضاقلی خان، (۱۳۴۴)، تذکرة ریاض العارفین، به کوشش: مهرعلی گرگانی، تهران: کتابفروشی محمودی. ******************** تهیه و تدوین: دکتر طناز رشیدی نسب تنظیم: رامک تابنده
این مطلب بدون برچسب می باشد.