فرش دستبافت ایران در موزه های جهان- دکتر فاطمه آرمنده

نقش آفرینی فرش دستباف ایرانی در برترین موزه های جهان فرش دستباف بخشی از تاریخ و فرهنگ و نظام اجتماعی مردم جهان است. از این رو اکثر کشورها سعی در جمع آوری، حفظ و نگهداری فرش و سایر دستبافته های خود و سایر کشورها در موزه ها دارند. در این میان فرش ایرانی در جهان […]

نقش آفرینی فرش دستباف ایرانی در برترین موزه های جهان

فرش دستباف بخشی از تاریخ و فرهنگ و نظام اجتماعی مردم جهان است. از این رو اکثر کشورها سعی در جمع آوری، حفظ و نگهداری فرش و سایر دستبافته های خود و سایر کشورها در موزه ها دارند.
در این میان فرش ایرانی در جهان مشهور می باشد. یکی از دلایل این شهرت، پادشاهان ایران و اهدای فرش دستباف ایرانی توسط ایشان به عنوان هدایای دیپلماتیک به سران دیگر کشورها بوده است.
در پی این شهرت موزه های جهان پیوسته به دنبال قالی های نفیس ایرانی برای نمایش و جلب توجه بازدیدکنندگان خود بوده اند.
هدف اصلی موزه های فرش در جهان نمایش زیبایی، هنر و تاریخ تمدن ها می باشد. حفاظت و نگهداری از این آثار تنها در موزه هایی با تکنولوژی پیشرفته امکان پذیر است تا بتوانند به شکل صحیح و برای سالیان متمادی از آنها محافظت کنند.
دسته بندی برترین موزه های فرش جهان کمی سخت و مشکل می باشد و ملاک و معیار مشخصی برای انجام اینکار وحود ندارد، تنها موضوعی که می توان به نوعی آنها را از هم متمایز کرد نوع امکانات برای نگهداری قالی های ارزشمند و همچنین تعداد و تنوع آثار نفیس موجود در آنها می باشد.

برترین موزه های فرش جهان

۱_ آذربایجان و موزه فرش باکو (برترین موزه فرش جهان) …
۲_ ایران و موزه فرش تهران …
۳_ اتریش و موزه تاریخ و هنر وین …
۴_ فرانسه موزه لوور (معروفترین موزه هنری جهان) …
۵_ انگلیس و موزه ویکتوریا آلبرت لندن …
۶_ آمریکا و موزه متروپولیتن نیویورک
۷_ ترکمنستان و موزه فرش ترکمن
۸_ موزه فرش استانبول

موزه فرش باکو:

موزه فرش باکو یکی از موزه‌های مهم جهان است و با داشتن بزرگترین مجموعه فرش‌های مختلف جهان، نخستین موزه تخصصی در حوزه هنر قالی‌بافی و فرش‌بافی نیز به شمار می‌رود. دستور احداث موزه فرش آذربایجان در سال ۱۹۶۷ میلادی صادر شد و این موزه در مکان‌های متعددی برگزار شد. اما در سال ۲۰۰۷، الهام علیف، رئیس‌جمهور وقت آذربایجان فرمان داد تا مکانی اختصاصی و درخور برای این مجموعه احداث شود.

این موزه در مجموع از سه بخش تشکیل شده است. در بخش اول بیش از ۶۵۰ قالیچه، گلیم، زیلو، پلاس، جاجیم و غیره وجود دارد که اکثرشان در قرن‌های ۱۸ و ۱۹ میلادی بافته شده‌اند. فرش‌های این بخش قالی‌هایی مسطح و بدون پرز هستند که از دو طرف قابل استفاده می‌باشند.

بخش دوم این موزه به بخش فرش‌های کرک دار مشهور است. از ۴ بخش مجزای فرش گوبا شیروان، کاراباخ، تبریز و گنجه‌کازاخ تشکیل‌شده که با طرح‌های زیبا و رنگ‌های گوناگون چشم همگان را به خود خیره نموده‌اند. بخش بعدی این موزه شامل محصولاتی است که در ساخت آن‌ها به‌جای پارچه از فرش استفاده شده است. مانند خورجین، سیجیم (طناب)، قشلیق (کیف متصل به زین)، هیبا (کیف کوچیک) و چوال (کیف نگهداری غلات(

موزه فرش تهران

موزه فرش تهران یکی از بزرگترین و غنی‌ترین موزه‌های تخصصی فرش در جهان است. این موزه مخزنی از نفیس‌ترین فرش‌های متنوع ایران است. قالی‌هایی از قرن شانزدهم تا به الان، از تبریز تا کاشان، از مشهد تا اصفهان و … .

این موزه که توسط عبدالعزیز فرمانفرمائیان طراحی شده با سبکی کلاسیک و با معماری و نمایی زیبا، شباهت زیادی با فرش و فرش‌بافی دارد. موزه فرش تهران در سال ۱۳۴۰ به صورت ناتمام به منظور گالری فرش ساخته شد. این موزه حدود ۱۵ سال به صورت متروکه باقی ماند. سپس در سال ۱۳۵۵ کار احیای مجدد آن آغاز و در بهمن ماه سال ۱۳۵۶ رسما افتتاح گردید

این مجموعه از دو گالری نمایشگاهی به مساحت ۳۴۰۰ متر مربع تشکیل شده است. گالری طبقه همکف به نمایشگاه دائمی اختصاص داده شده است. گالری طبقه بالا برای نمایشگاه‌های موقت فرش در نظر گرفته شده است.

از مهمترین آثار این موزه می‌توان به فرشی کاملا مشابه قدیمی‌ترین فرش جهان بافته شده اشاره نمود. طرح این قالی با نقش شاهان هخامنشی که دور محوطه مرکزی با اسب حرکت می‌کنند. همچنین نقش گوزن‌های خالدار که در خلاف جهت شاهان در گردش‌ هستند به چشم می خورد. طرح این فرش مربوط به دوران هخامنشی است و نشان‌دهنده قدمت ۲۵۰۰ ساله قالی‌بافی در ایران است.

موزه تاریخ هنر وین

این موزه در وین پایتخت اتریش قرار دارد. بنای مجلل آن در رینگ‌اشتراسه واقع شده و بالای آن گنبدی هشت‌ضلعی ساخته شده است. این بنا بزرگترین موزه هنری اتریش است و در زمره معروف‌ترین موزه‌های هنری جهان قرار دارد.

موزه وین در سال ۱۸۹۱ همزمان با موزه تاریخ طبیعی به دست فرانتس یوزف یکم (پادشاه اتریش-مجارستان) افتتاح شد. نمای خارجی دو موزه مشابه است و روبروی یکدیگر قرار گرفته‌اند. هر دو بنا بین سال‌های ۱۸۷۱ و ۱۸۹۱ بر پایه طرح‌های گوتفرید زمپر و کارل فرایهر فون هاسناور ساخته شده‌اند.

امپراتور به منظور تهیه مکانی مناسب برای گردآوری هنر گرانقدر دودمان هابسبورگ و در معرض عموم قرار دادن آن‌ها، دستور به ساخت دو موزه رینگ‌اشتراسه داد. آثار نقاشانی مثل بروگل، دورر، روبنس، رامبراند، ون‌دایک،کاواجیو، کاوالتو از جمله مهمترین آثار این موزه هستند. فرش‌های دستباف نیز از جمله آثاری‌ست که در این موزه در معرض دید مخاطبین قرار دارد.

از جمله مهمترین این فرش‌ها می‌توان به قالی تمام ابریشم شکارگاه که در سال ۹۴۹ شمسی اصفهان بافته شده، قالی تمام ابریشم و زربافت شکار مربوط به دوره صفوی در کاشان و در نیمه اول قرن شانزدهم و قالی سراسر گل و جانور که در سال ۹۴۹ شمسی اصفهان بافته شده، اشاره نمود.

موزه لوور پاریس

موزه لوور پاریس یکی از بزرگ‌‌ترین موزه‌های جهان است و آثار تاریخی بسیار زیادی را در خود جای داده است. لوور بزرگترین موزه هنر و بنایی تاریخی در مرکز شهر پاریس می‌باشد. در این موزه بالغ بر ۳۸۰۰۰ اثر هنری مربوط به پیش از تاریخ تا سده ۲۱ میلادی در فضایی بالغ بر ۷۲۷۳۵ متر مربع جمع‌آوری و در معرض دید قرار گرفته است. در سال ۲۰۱۷ میلادی، موزه لوور، با ۸/۱ میلیون بازدید کننده، در فهرست پربازدیدترین موزه‌های جهان قرار گرفت.

موزه لوور از سال ۱۷۹۳ میلادی تا امروز به عنوان «موزه عمومی» فعال بوده و تمرکز اصلی خود را بر روی هنر، تاریخ بشر و فرهنگ قرار داده است. از مهمترین آثار این موزه می‌توان به لوح حمورابی، تابلوی بانوی صخره‌ها و تابلوی مونالیزا اثر لئوناردو داوینچی اشاره کرد. در میان تمام این آثار، بازمانده‌هایی از هنر ایران پیش و پس از اسلام نیز به چشم می‌خورد. فرش دستباف نیز از جمله همین محصولات است.
در گذشته، پادشاه‌های کشورهایی مثل ایران قالی‌هایی نفیس را به عنوان هدایای دیپلماتیک به پادشاهان دیگر کشورها اهدا می‌کرند. فرش‌های ارزشمند متعددی در موزه لوور نگهداری می‌شود. یکی از مهمترین این آثار، فرشی ابریشمی بافته شده در کاشان با نقشی از حیوانات است. تاریخ بافت این قالی به اواخر قرن شانزدهم بازمی‌گردد.

ادامه دارد