پاورقی تاریخی : تاریخ ، انسان ، دین – ی ، صفایی – قسمت سوم

نگاهی به تاریخ انسان و دین و جهان

این یک واقعیت تاریخیست که گذشته های دور هنوز در زندگی ونهاد اجتماعی ما نیرویی بس استوار و بزرگ دارد و سیاست و دین و سنتهای اجتماعی ما همه در گرو گذشته است. بنابراین شناختن امروز و آینده باز بسته به شناختن گذشته های بسیار دور است.

در اینصورت تاریخ چیزی نیست جز دریچه ای که با کوششهای فراوان و بی شمار زمین شناسان و دیرین شناسان و جنین شناسان‌ و دیگر دانشمندان و نیز روان شناسان، نژاد شناسان، باستان شناسان، زبان شناسان و بالاخره پژوهندگان تاریخ در این نزدیک به ۲۰۰ سال اخیر در برابر ما گشودند.

تا اینکه در نظر مردم بدوی و وحشی، این

زمین هموار می نماید و آسمان چون گنبدی است بر فراز آن که خورشید و ماه و ستارگان از این سوی به آن سوی می گذرند و از راهی رازگونه از پهلو یا از زیر زمین باز میگردد. ستاره شناسان بابل و چین پس از قرنها رصد ستارگان، هنوز گمان میکردند که زمین هموار است.

یونانیان دریافتند که زمین گوی مانند است

و مردمان در گمان های خود دست به گریبان بودند و نظریاتی ارائه میدادند تا اینکه در سده پانزدهم، کپرنیک فرضیه شگفت خویش را که خورشید مرکز است و نه زمین بیان کرد. اما با پیدایش تلسکوپ بدست گالیله در قرن هفدهم نظریات کپرنیک قبول عام یافت. کشف تلسکوپ در آن زمان باعث شد که نادانی و گمانه های ناراست از اعماق فضا برداشته شود.

اندیشه اینکه خورشید مرکز افلاک است جایگزین اندیشه اینکه زمین مرکز افلاک

است شده، اکنون میدانیم که خورشید،

حتی در شمار ستارگان بزرگ نیست و پرتو آن نیز نسبت به دیگران بسیار کم است.

تلسکوپ در آزاد کردن تصورات بشر چنان

مؤثر بوده که هیچ وسیله دیگری نتوانسته است چنین خدمتی کند. اگر دستگاه دیگری را بخواهیم با نفوذ در حال پیشرفت تلسکوپ مقایسه کنیم باید اسپکتروسکوپ را نام ببریم که بدست

فراونهو‌ فر(Fraunhofer)شیشه گر در سال ۱۸۱۴پیدا شده. اسپکتروسکوپ پرتو منبع نوری را میگیرد و از منشورها میگذراند وآن را به دسته های رنگین کمان مانند تجزیه میکند. این دسته ها با بررسی دقیق خطهای سراسری سایه روشن نشانی می دهند که نموداری از میزان گرما و ترکیب شیمیایی آن چشمه نور است وهر بخاری که در فاصله میان آن منبع و دستگاه باشد، بدست میدهد. با این دستگاه میتوان در رصد خانه نشست

و ترکیب شیمیایی و حرارت ستارگانی را که میلیاردها میل از ما دورند دریافت.

بهرحال انسان با کشفیات خود پی به راز 

زمین و کهکشانهای بسبار برد و اینگونه بود که با داده های علمی تولد زمین و رشد موجودات در آن را براساس تمامی دستاوردهای علمی شناخت. نخستین اجزای زنده، دگرگونی انواع و انتخاب طبیعت، زندگی و آب، گیاهان آبی، نخستین جانوران و اینکه زندگی باید پی در پی دگرگون شود. حتی نخستین نیاکان ما که دوزیستان باشند، نخستین گامهای خود را بر زمین برداشتند که خود دورانی بسیار طولانی دارد و بعد از آن دوران خزندگان است در سرزمینهای پست، اژدهایان، نخستین پرندگان و دورانی از دشواری و مرگ و نخستین پیدایش خز وپر که میلیونها سال طی شد. دوران پستانداران و سرانجام پیدایش انسان.

نویسنده : ی صفایی