گزارش اقتصادی روز در رسانه ایرانیان اروپا « گامهای جدید ایران در اوراسیا »

نگاهی به گام های جدید ایران در تجارت با منطقه اوراسیا امضای نخستین قرارداد تجارت آزاد ایران با کشورهای اوراسیا با وجود تمام نگرانی‌ها و تحریم ها به عنوان گامی مثبت در تجارت خارجی با استقبال کارشناسان مواجه شد. در این میان عباس علی‌‌‌‌‌آبادی، وزیر صمت نیز در اظهار نظری از رفع موانع حمل و‌نقل […]

نگاهی به گام های جدید ایران در تجارت با منطقه اوراسیا

امضای نخستین قرارداد تجارت آزاد ایران با کشورهای اوراسیا با وجود تمام نگرانی‌ها و تحریم ها به عنوان گامی مثبت در تجارت خارجی با استقبال کارشناسان مواجه شد. در این میان عباس علی‌‌‌‌‌آبادی، وزیر صمت نیز در اظهار نظری از رفع موانع حمل و‌نقل و دوبرابر شدن حجم تجارت ایران با اوراسیا سخن گفت.

اما برخی از فعالان اقتصادی به مشکلات زیرساختی زیادی اشاره کرده اند که در این مسیر وجود دارد و مهم ترین آن ها نیز ضعف لجستیکی بوده است.

بازی تجارت روی کاغذ و امضای تفاهم‌نامه و قرارداد، هرچند بازی پیچیده‌‌‌‌‌ای است اما تنها دلیل پیچیدگی تجارت نیست؛ امضای نخستین قرارداد تجارت آزاد ایران با کشورهای اوراسیا با استقبال همه ناظران و کارشناسان همراه بود. هرچند در چگونگی اجرای این قرارداد باتوجه به تجربه‌‌‌‌‌های پیش از این در کشور، نگرانی‌هایی هست، اما کمتر کسی در این مساله تردید دارد که امضای این قرارداد گامی مثبت برای تجارت خارجی ایران به‌حساب می‌آید، آن‌هم در زمانه‌‌‌‌‌ای که تحریم‌های یکجانبه و خلاف عرف بین‌الملل نفس بازرگانی را گرفته‌است و مشکلات زیرساختی، به‌ویژه در زمینه ناوگان حمل‌ونقل، همچنان مزید بر علت است.

 در آخرین اظهارات مقام‌‌‌‌‌های رسمی کشور درباره این قرارداد، عباس علی‌‌‌‌‌آبادی، وزیر صمت، آماری از گسترش تجارت با کشورهای این حوزه ارائه کرد. سخنانی که بخشی از آن به ظرفیت‌های لجستیکی و حمل‌ونقل و نیز مشارکت بخش‌خصوصی جهت گسترش مبادلات ایران و کشورهای عضو اتحادیه اوراسیا مربوط بود. وزیر صمت با اعلام اینکه حجم تجارت ایران با کشوهای اوراسیا دو‌برابر شده‌است، از حذف موانع برای توسعه مشارکت در زمینه تجارت سخن گفت؛ از رفع مشکلات حمل‌ونقل و لجستیکی که می‌تواند زمینه‌‌‌‌‌ساز گسترش تجارت ایران با همکاری بخش‌خصوصی با این کشورهای دوست یا همسو باشد. اما فعالان اقتصادی در بخش‌خصوصی در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» در زمینه مشکلات زیرساختی حمل‌ونقل، با اشاره به ناوگان فرسوده ایران در بخش‌های مختلف، از مشکل مقررات سخن می‌گویند که به گفته آنها با همین حجم تجارت نیز جابه‌‌‌‌‌جایی کالا به‌عنوان یکی از زیرساختی‌‌‌‌‌ترین بخش‌های بازرگانی را غیراقتصادی کرده‌است.

* رشد دو برابری تجارت

روز گذشته عباس علی‌آبادی در آیین افتتاحیه دومین نمایشگاه اختصاصی اوراسیا گفت: نمایشگاه زمینه تعامل ارزشمند را برای صاحبان بنگاه‌های اقتصادی به‌وجود می‌آورد تا شاهد رونق، توسعه همکاری‌های تجاری و اقتصادی و اجرای پروژه‌های مشترک سرمایه‌گذاری باشیم.

او افزود: از سال‌۲۰۱۹ با امضای توافق همکاری تجارت ترجیحی با اتحادیه اقتصادی اوراسیا مبادلات تجاری با این منطقه بیش از پیش گسترش یافت و شاهد رشد ۲ برابری تجارت با کشورهای عضو بودیم. علی‌آبادی بیان‌‌‌‌‌ کرد: با امضای توافق تجارت آزاد با اتحادیه اقتصادی اوراسیا در آینده نزدیک و دسترسی به بازار ۱۸۰‌میلیون نفری، منطقه شاهد همکاری‌های بیشتر تجاری با کشورهای عضو خواهیم بود.

او تاکید کرد: ایران با جمعیتی بیش از ۸۵‌میلیون نفر و در اختیار داشتن منابع کم‌نظیر انرژی، معادن، ظرفیت‌های فراوان صنایع مختلف، خدمات فنی و مهندسی با فناوری بالا و دانش‌بنیان، موقعیت ژئوپلیتیکی در منطقه، دسترسی به شبکه‌های مواصلاتی ریلی، جاده‌ای و خطوط حمل‌ونقل بین‌المللی دریایی و دسترسی به شاهراه‌های فعال و لجستیک بین‌المللی، نقش کلیدی در منطقه دارد. علی‌‌‌‌‌آبادی با بیان اینکه در دومین نمایشگاه اختصاصی اوراسیا شاهد ارائه بخشی از توانمندی‌های شرکت‌های ایرانی در حوزه صنعت، معدن و کشاورزی هستیم، تصریح‌‌‌‌‌کرد: قوانین سرمایه‌گذاری در ایران، مشوق‌ها و معافیت‌های بسیاری را برای سرمایه‌گذاران به‌ویژه در مناطق آزاد و ویژه اقتصادی درنظر گرفته‌است و شرکت‌های خارجی می‌توانند در بخش‌های مختلف صنعتی، معدنی، عمرانی، پتروشیمی، علمی و فناوری و نفتی سرمایه‌گذاری یا به‌صورت مشترک با شرکت‌های ایرانی همکاری کنند.  وزیر صمت با بیان اینکه جایگاه بخش‌خصوصی در توسعه همکاری‌های کشورها بسیار مهم است، تاکید کرد: در این راستا فعالیت هرچه بیشتر اتاق‌های مشترک، ایجاد مراکز تجاری و مشارکت در نمایشگاه می‌تواند به ارتباط کشورها کمک شایانی کند. او تصریح کرد: پیگیری مذاکرات انجام‌شده درباره ضرورت رفع مشکلات توسعه‌تجارت کشورها در منطقه اوراسیا از جمله لغو روادید تجاری، حل مشکلات حمل‌ونقلی، برقراری خطوط ارتباطی برای شرکت‌ها، رفع موانع مربوط به نقل و انتقالات مالی و بانکی به‌ویژه ایجاد سازوکار تهاتر و استفاده از ارزهای ملی کشورها و تامین استاندارد‌های طرفین با جدیت بیشتری انجام شود.

* ضعف ها
ایران از نظر لجستیکی دارای نقاط ضعف بسیاری است و این مساله بر کسی پوشیده نیست؛ سال‌گذشته و در اثنای نهایی‌شدن قرارداد تجارت آزاد میان ایران و اوراسیا، علیرضا پیمان‌‌‌‌‌پاک، رئیس وقت سازمان توسعه‌تجارت، در مصاحبه‌‌‌‌‌ای به «دنیای‌اقتصاد» گفت؛ از این ضعف آگاه است، اما ایجاد زیرساخت‌هایی مانند حمل‌ونقل زمانبر است. او به‌عنوان متولی تجارت کشور معتقد بود تجارت ریل‌‌‌‌‌گذاری می‌شود و این تولید، صنعت و لجستیک کشور است که باید خود را با آن هماهنگ کند.  پیمان‌‌‌‌‌پاک در این مصاحبه که در بهمن‌ماه ۱۴۰۱ انجام شد، گفته بود: «حل مسائلی مانند مسائل گمرکی و کشتیرانی زمانبر است و یکی از مواردی که وجود دارد، مساله همکاری با بخش‌خصوصی است.» حال با گذشت این مدت آیا تغییری در مسائل مربوط به لجستیک مشاهده می‌شود یا همکاری با بخش‌خصوصی ارتقا یافته‌است؟ پاسخ این پرسش‌‌‌‌‌ها را از مجتبی بهاروند، مشاور عالی کمیسیون حمل‌ونقل و لجستیک اتاق بازرگانی ایران در ادامه روشنگر بخشی از این ماجرا است.