مقاله وارده

تاثیر هویت بر روابط ایران و اتحادیه اروپا-دکتر فرزانه رحمتی،مدرس دانشگاه

پس از پیروزی انقلاب در ایران گفتمان انقلاب اسلامی و نظام بر آمده از آن تحت تاثیر مولفه های فرهنگی، ارزشی، هویتی و هنجاری، عملکرد سیاست داخلی و خارجی جمهوری اسلامی ایران را دگرگون کرد. گفتمان انقلاب اسلامی
  • مقاله وارده دیدگاه و تحقیق نویسنده است و صرفا نظر رسانه نیست.
فرزانه رحمتی
دکترای روابط بین الملل
مدرس مدعو دانشگاه
پژوهشگر

پس از پیروزی انقلاب در ایران گفتمان انقلاب اسلامی و نظام بر آمده از آن تحت تاثیر مولفه های فرهنگی، ارزشی، هویتی و هنجاری، عملکرد سیاست داخلی و خارجی جمهوری اسلامی ایران را دگرگون کرد. گفتمان انقلاب اسلامی بر اساس هویت انقلابی-اسلامی در تقابل و تضاد با نگرش غرب محور مبتنی بر گفتمان لیبرال-سکولار غربی قرار گرفت. اهمیت بالای جایگاه ایران به دلیل موقعیت ژئواستراتژیک و ژئوپلتیک در طول تاریخ همواره مورد توجه غرب به ویژه قدرت های اروپایی بوده است. روابط جمهوری اسلامی ایران و اتحادیه اروپا  متاثر از هویت های متفاوت طرفین و دیدگاه های مختلف به مسائل دستخوش فراز و نشیبهای فراوانی بوده و تعارض و شکاف های هویتی منجر به گسل در روابط و در پی آن چالش هایی در مناسبات دو طرف گردیده و طی ادوار مختلف گفتمان انقلاب اسلامی باعث واگرایی در روابط جمهوری اسلامی ایران و اتحادیه اروپا شده است. ایدئولوژی گفتمان انقلاب اسلامی مبتنی بر ارزش های مذهبی و احیای تمدن اسلامی در تقابل و تضاد با هویت لیبرال-سکولار اتحادیه اروپا باعث نگرش های متفاوت و متعارض به موضوعاتی چون حقوق بشر، تروریسم و سایر مسائل زمینه های واگرایی را ایجاد کرده است.

هویت استقلال طلبانه انقلاب اسلامی، خواهان سیطره هویت اسلامی و ملی بر سرنوشت خویش و قطع نفوذ، سلطه و دخالت قدرت های خارجی تشکیل شد. چارچوب گفتمان انقلاب اسلامی در عملکرد با روابط خارجی دولت های غربی را متاثر کرد. لذا در روابط جمهوری اسلامی ایران با اتحادیه اروپا پس از پیروزی انقلاب عوامل هویتی از فاکتور های تاثیر گذار در برقرار مناسبات تلقی گردید. گفتمان ناشی از انقلاب اسلامی از طریق احیای اسلام سیاسی و توجه به ارزش ها، هنجارها و انگاره های معطوف به هویت اسلامی-مذهبی که از ایدئولوژی های لیبرالیسم غربی متفاوت و متمایز است بر مبنای رویکرد اصل نه شرقی-نه غربی تعیین گردیده است. از طرفی پس از فروپاشی شوروی و نظام دو قطبی اتحادیه اروپا در قالبی جدید ضمن انطباق با شرایط نوین در محیط بین الملل به روند تعاملات خود با ج. ا.ایران ادامه داد. با در نظر گرفتن نگاه سیستمتیک به روابط جمهوری اسلامی ایران و اتحادیه اروپا طی ادوار مختلف می توان تاثیر ساختار بر محیط بین الملل را علاوه بر مباحث ایدئولوژیکی مشاهده نمود. تهدید و منافع دو شاخصه اصلی سیاست بین الملل محسوب می شوند که زمینه ساز برای کنش های همکاری جویانه و سازمان یافته بازیگران را در سیاست بین الملل فراهم می کنند. در این فرایند علاوه بر عوامل هویتی دخالت عوامل بیرونی نظیر سیاست های آمریکا در روابط ایران و اروپا قابل اغماض نیست. بر این اساس در مناسبات دو کنشگر منافع اروپا با تبعیت از استراتژی آمریکا همراه بوده و در ادوار مختلف موجب گسست روابط طرفین گردیده است و چالش های حقوق بشر، موضوعات تروریسم، پرونده هسته ای و غیره موجبات واگرایی در مناسبات طرفین از بدو پیروزی انقلاب تا کنون را فراهم کرده است.

 

کلمات کلیدی: هویت، اتحادیه اروپا، انقلاب اسلامی، تحلیل گفتمان، سکولاریسم