معرفی و نقد کتاب

معرفی و نقد کتاب شهر موسیقیدان های سپید با استاد فیض شریفی

آدرنو " زیبایی هيچ چيزی نیست مگر آغاز خوبی... " نقد و بررسی رمان " شهر موسیقیدان های سپيد "

بختیار علی،
شاعر و نویسنده ی بزرگ کردستان،
ساکن کلن آلمان

نویسنده کتابَ

“شهر موسیقیدان های سپید”

 

 

آدرنو ” زیبایی هيچ چيزی نیست مگر آغاز خوبی… ”

نقد و بررسی رمان ” شهر موسیقیدان های سپيد “

این رمان بی شک یکی از شاهکارهای ادبیات کرد و ادبیات ایران است که با ترجمه‌ درخشان مريوان حلبچه ای در زبان فارسی بر بساط نشر نشانده شده است.

رمان شهر موسیقیدان های سپيد در آلمان ، در سرزمین فلسفه‌، ادبیات و موسیقی از سوی ناقدان بزرگ مورد ستايش قرار گرفته ، آن ها این رمان را در نصاب بهترین رمان های ادبیات آلمانی قرار داده اند .

رمان شهر موسیقیدان های سپيد رمانی است که با ریتم -آهنگ و نغمه‌های حروف شنیده می شود و با تصویرگری به دیده آمده است و می آید :”

بگذارید آفتاب‌ به روح شما نفوذ کند و باران درونتان را خیس کند ، مشکل بزرگ جسم و روح، تاريکی و خشکی است ، هيچ چيز مثل تاریکی و خشکی روح دشمن موسیقی نیست …موسیقی ادراک است ، نه فقط درک چيزهايی که حرف می زنند و فریاد می کشند و صدای خود را به ما می بخشند ، بلکه شنيدن آن چيزهايی است که هرگز صدا ندارند .موسیقی سفری است افسانه ای از ماورای صداهاست، سفری است از کنه سکوت …
پرواز هيچ پرنده ای نیست که موسیقی خودش را در آسمان نسازد ، تمام جهان موسیقی است ، باران یکسره موسیقی است، شب به تمامی موسیقی است …”

( شهر موسیقیدان های سپيد، صص ، ۵۶ ،۶۰ و ۷۰ )

مريوان حلبچه ای در پیشگفتار این رمان ۸۳۵ صفحه ای، رمان شهر موسیقیدان های سپيد را پارانویای بزرگ ترین تراژدی تاریخ کرد می داند که یکی از بزرگ ترین نسل کشی های قرن بیستم پس از هولوکاست به شمار می رود .
از نگاه مريوان حلبچه ای شخصیت های این رمان و رمان های دیگر بختیار علی می دانند که در دوزخی زندگی می کنند که باید از آن بگذرند ، در تلاشی مدام برای انسان ماندن و زندگانی ای انسانی داشتن .این اثر در ستايش زیبایی فراتر از مرزها ، ملیت ها و ادیان ، درباره‌ی عدالت ، تنهایی، عشق و هنر و زیبایی است .دکتر موسابابک یکی از شخصیت‌های اصلی این رمان بر این باور است‌ که‌ دین و سياست ربطی به عدالت ندارند و آنچه قادر به حفظ تعادل جهان است ، زیبایی است .
این رمان داستان زندگی هنرمندان در روزگار جنگ و خونریزی است ، هنرمندانی که به دنبال یک زندگی ساده و معمولی هستند ولی به جرم همین زندگی مختصر و معمولی زیر چنگال های بی رحم فاشیست، یک زندگی ابتدایی هم از آنها سلب شده است .
مريوان حلبچه ای در ادامه این مطلب می نویسد :”

بختیار علی در این شاهکار در کنار پرداختن به فاجعه ی انفال و نسل کشی کردها در عراق، به زندگی سه موسیقیدان در روزگار جنگ می پردازد. سلوا تحان عرب ، نقاش تابلوی ” شهر موسیقیدان های سپيد ” است که به دست کودتاچیان حزب بعث کشته‌ می شود .این تابلو به دست کیومرث یزدانی خرم می رسد و سرانجام به موزه ی بزرگ دکتر موسا بابک راه پیدا می کند . شخصیت‌هایی مثل جلادت کفتر که در دوزخ جنگ ، زندگی خود را وقف حفاظت از زیبایی و آثار هنری می کنند ، و آثار هنرمندان کشته‌ شده به دست فاشیست ها را از مرگ نجات‌ می دهند .
بختیار علی در سفری طولانی ما را با خود به جهانی می برد که اگرچه انسان هايش در دوزخ جنگ و کشتار هستند اما از راه هنر و نجات زیبایی از چنگال مرگ به جاودانگی می رسند .شعر موسیقیدان های سپيد درباره‌ی نقش هنر در زندگی انسان است .رمانی سراسر شعر ، آنچنان که بودلر می گويد باید همیشه شاعر باشید ، حتی در نثر ، بختیار علی مانند رمان آخرین انار دنيا در این رمان هم زبانی کاملا تصویری و شاعرانه دارد که زیبایی بی نهایتی به رمان بخشيده است. ”

( همان، صص ۲۰ و ۲۱ )

همان طور که مريوان حلبچه ای می گويد، بختیار علی شاعرانه می نویسد که بتواند واقعيت های سفت و سمج و جنگ و خونریزی را در این جهان خراب تحمل‌ کند .
نویسنده اگر ننویسد تاريکی ها بیش تر و انبوه تر و تراژدی ها وسيع تر و سنگین تر می شوند .
بختیار علی بر این باور است‌ که‌ این‌ رمان ايده ی آدمیان سرگردان، در باره‌ی زیبایی و جاودانگی و در جست وجوی ابدیتی برای زیبایی جاودان است ، پیش از این که ايده ی رمان باشد ، برای بختیار علی ايده ی شعر بوده است .
شاعر شهری موسیقیدان های سپيد را ادامه ی احساس سکونت در فاجعه می داند ، او در فاجعه و تراژدی زیسته است .برای شاعر و نویسنده تفاوتی ندارد که تراژدی نامش انفال باشد یا هر عنوان دیگری .تراژدی از نگاه بختیار علی کوششی است برای گذار از فاجعه و تلاشی است برای متلاشی کردن فاجعه است.

از نگاه‌ این نگارنده نثر شاعرانه ی بختیار علی فقط تراژدی و مرثیه نیست ، شعرها و داستان های بختیار علی آمیخته و آغشته از حماسه، تغزل و مرثيه است .
بختیار علی در اغلب رمان ها و اشعارش به نحوی یک روح حماسی و سلحشورانه را در رگرگه های سطرهایش تزریق می کند و با تمی تغزلی پیش می رود و در نهایت در مرثیه و تراژدی تخمیر و مستغرق می شود .

فیض شریفی

 

تنظیم : پریسا توکلی