نقد و بررسی

نقد و بررسی شعر تازه ای از سید علی صالحی “بوی سوختن گوزن” به قلم استاد فیض شریفی

بوی سوختن گوزن" شعر تازه ای از سید علی ضالحی

بوی سوختن گوزن” شعر تازه ای از سید علی ضالحی

آبادا…آباد

خرابْ آبادِ خوزایِ من!

بیا و تماشا کن

عبدل برایت

چه باغی خریده است:
هزار و یکی شکوفه
از سنگ و بلوک و مَدفَنِ ملاط !

آبادا، آبادا، آبادانِ بی‌عبود
آبادانِ بی‌عذار
اووف…
اووف از دستِ این روزگار.

دریا
ناخن به رخسار کشیده
سینه می‌زند بی‌عبود
دریا
ناخن به رخسار کشیده
سینه می‌زند بی‌عذار،
هی مهزیار… مهزیار !
برایمان تا ابد
رَختِ عزا بیار!

https://T.me/SeyyedAliSalehi
(بوی سوختن گوزن )
شعر تازه ای ست که در رثای آبادان و مردم ستم کشيده ی این خراب آباد سروده شده است .
عنوان شعر ( بوی سوختن گوزن ) بسیار هوشیارانه انتخاب شده است .
این عنوان که بر پیشانی شعر آمده است خود یک شعر بلند است و یادآور یک فاجعه ی دردناک است که در هنگام اکران فیلم گوزن های کیمیایی اتفاق افتاد.
عنوان، خود ، یک شعر بلند است .
گوزن ها به خاطر شاخه های پرشکوه و پر شوکت خود ، شاخ هایشان در جنگل گیر می کند و همان جا ايستاده، تشنه و گرسنه دردناکانه می میرند.
نصرت رحمانی شعری به همین نام دارد :” گوزن ها ” :”

تلخ ام مپیچ
ای دوست تلخ ام
آری رهایم کن
در این مرداب جانکاه
ناگاه تیری از کمان جست
بنشست تا پر در میان سينه ی من

صیاد من کیست
جز شاخه های سرکش ، پرشوکت من
بگذار و بگذر
بگذار در این واپسین دم
با لیسیدن خوناب زخم ام
سرگرم باشم .”

صالحی با اشاره‌ به سوختن گوزن های ماده و نر ، از این فاجعه پرده برداری می کند .
باید تو از خراب آباد خوزای و خوزستان باشی تا بدانی بر تو چه می گذرد ، این درد را نمی توان تماشا کرد ، باید در آتش خشم و بیداد باشی ،  باشی تا بدانی بر تو چه می گذرد و چه گذشته است:”

بیا و تماشا کن
عبدل برایت
چه باغی خريده است :
– هزار و یکی شکوفه
از سنگ و بلوک و مدفن ملاط
..آبادان بی عبود
آبادان بی عذار
اووف از دست  این روزگار …”

گوزن‌ها شاخ هایشان در جنگل سنگ و بلوک و ملاط گیر کرده است .
چه باغی  !
” خانه ات آباد ای ویرانی سبز عزیز من “

گوتیک و گروتسک و تناقض وحشتناکی است .
زوج های اسطوره‌ای نه از دل باغ و بوستان که در دل آتش ، بلوک و ملاط دفن می شوند .
خدای آب ، دریا مثل مادران عزادار در عزای این فاجعه ی دهشتناک ناخن به رخسار می کشد و شاعر از تمی تغزلی به مرثيه می پیوندد و مثل دریا رخ عزا بر تن می کند و سينه می زند ، نیما می گوید :”

هنگام که گریه می دهد ساز
این دود سرشت ابر بر پشت

هنگام که نیل چشم دریا
از خشم به روی می‌زند مشت …”

تصویر ها در هم می لولند و متراکم می شوند و مردم در دریای سنگ و بلوک و  ملاط غرق می شوند.
در شعر ” بوی سوختن گوزن ” تمام واژه ها و اسامی خاص سايه دار می شوند. مثلا شاعر در یک کار زبانی برجسته از ” عبدل ” و ” باغی ” که همان ” عبدالباقی ” صاحب ساختمان فرو ریخته است هنرمندانه کار گرفته است . با این حساب واژگان دیگر هم به همین شکل در در یک بار و بارم کرشمه ساز  فرو می روند تا فاجعه تکرار بشود .

فیض شریفی

خرداد ۱۴۰۱